- MeÅŸrutiyet, hükümdar ile birlikte bir meclisin ülke yönetiminde bulunmasıdır. - Osmanlı Devleti’nde I. MeÅŸruiyet, 23 Aralık 1876’da Jön Türklerin baskısıyla II. Abdülhamit tarafından ilan edilmiÅŸti. - Ä°lk Osmanlı Mebusan Meclisi 20 Mart 1877’de açıldı. - Ä°lk Osmanlı anayasası, Kanun-i Esâsî yürürlüÄŸe girdi. - I. MeÅŸruiyet Dönemi, fazla uzun sürmedi. - 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın çıkması ve azınlık milletvekillerinin yıkıcı faaliyetleri üzerine Sultan II. Abdülhamit, MeÅŸrutiyet’i kaldırdı ve Mebusan Meclisi’ni kapattı. - MeÅŸruiyet taraftarı olan Jön Türkler, Ä°ttihad-ı Osmânî Cemiyeti’ni kurdular. Sonra bu cemiyet, Ä°ttihat ve Terakki Cemiyeti adını aldı (1889). - Osmanlıcılık fikrini savunan bu cemiyet, Makedonya’da örgütlendiler. - Ä°ngiltere ve Rusya&rsquo... (Devam)
Savaşın Genel Nedenleri 1.Fransız Ä°htilali sonucunda ortaya çıkan düÅŸüncelerin hızla yayılması 2.Sanayi Ä°nkılâbı sonucunda geliÅŸen sanayi, beraberinde hammadde ve pazar ihtiyacını da ortaya çıkarmıştı. Hammadde ve pazar ihtiyacı ise sömürgeci devletleri karşı karşıya getirdi. 3.Almanya ve Ä°talya’nın siyasi birliklerini kurmaları sonucunda Avrupa’nın siyasi dengesinin bozulması 4.Bloklar arası silahlanma yarışının hızlanması Açıklamalar: - Almanya, Fransa’dan Alsas-Loren bölgesini aldıktan sonra kendisini Fransa karşısında güvensiz hissetmeye baÅŸladı ve kendini güvende hissetmek için ittifaklar ve bloklaÅŸmalar dönemini baÅŸlattı. - Devletlerarası bu çıkar çatışmaları sonucunda Avrupa bloklara ayrılmıştır.1883’te Almanya, Avusturya-Macaristan ve Ä°talya arası... (Devam)
- Trablusgarp ve Balkan savaÅŸlarından yıpranmış olarak çıkan Osmanlı Devleti, savaşın başında tarafsızlığını ilan etmiÅŸ, boÄŸazları kapatmış, seferberlik ilan etmiÅŸ (seferberlik ilanı; devletin savaÅŸa gireceÄŸinin bir habercisidir) ve kapitülasyonları da tek taraflı olarak kaldırarak meclisi de tatil etmiÅŸtir. - Kapitülasyonların kaldırılmasına en büyük tepki Almanya ve Avusturya-Macaristan’dan gelmiÅŸtir. Ä°tilaf Devletleri Osmanlı Devleti’nin ittifak tekliflerini kabul etmedikleri gibi kapitülasyonların kaldırılmasına da önemli bir tepkide bulunmamıştır. - Ä°ttifak teklifi Ä°ngiltere ve Fransa tarafından reddedilen Osmanlı Devleti, Almanya’ya daha fazla yakınlaÅŸmıştır. Almanya da bu durumu deÄŸerlendirerek Osmanlı’yı kendi yanına çekme gayretini artırmıştır. - SavaÅŸ baÅŸladıktan sonra Ä°ngilizlerin önünden kaç... (Devam)
Birinci Dünya Savaşı’nın devam ettiÄŸi yıllarda Ä°tilaf Devletleri, aralarında yaptıkları gizli antlaÅŸmalarla Osmanlı topraklarını paylaÅŸtılar. Gizli AntlaÅŸmalar Gizli AntlaÅŸmaların Yapılma Sebepleri: 1.Åžark meselesi (Osmanlı ülkesini paylaÅŸma meselesi)’ni halletmek. 2.Ä°tilaf bloÄŸunun birlik ve istikrarını saÄŸlamak 3.SavaÅŸtan sonra Osmanlı’yı paylaÅŸma konusunda anlaÅŸmazlığa düÅŸmemek 4.Ä°talya’yı Ä°tilaf bloÄŸuna katmak. 5.Rusya’yı Ä°tilaf bloÄŸunda tutmak
Gizli AntlaÅŸmalar: 1.BoÄŸazlar AntlaÅŸması (Mart-Nisan 1915) Çanakkale Savaşı esnasında Rusya boÄŸazlar konusunda tedirginleÅŸince; Ä°ngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan antlaÅŸma ile boÄŸazlar ve çevresi Rusya’ya bırakılmıştır. AntlaÅŸmanın Önemi: 1.Rusya’nın Almanya tarafına geçmesi önlendi 2.Gizli antlaÅŸmalar baÅŸladı 3.Ä°ngiltere ve Fransa i... (Devam)
- ABD CumhurbaÅŸkanı Woodrow Wilson Birinci Dünya Savaşı sonrasında yapılacak barışın esaslarını yayınladığı on dört ilke ile açıklamış, Ä°tilaf devletleri de ABD’yi yanlarında tutmak istediklerinden dolayı bu ilkeleri kabul ettiklerini bildirmiÅŸlerdir. - ABD baÅŸkanı Wilson, savaÅŸtan sonra barışın devam etmesini bir daha böyle büyük savaÅŸların çıkmamasını istiyordu.
Ä°lkeler:
1.Galip devletler yenilen devletlerden toprak ve savaÅŸ tazminatı almayacak. Açıklama: - Bu madde yeni sömürgeler oluÅŸmasına karşıdır. - MaÄŸlup devletlerin mütareke imzalamasını hızlandırmıştır. - SavaÅŸtan sonra imzalanan antlaÅŸmalar, bu maddeye uymamıştır.
- Ä°tilaf Devletleri yenilen devletlerle imzalanacak barış antlaÅŸmalarının ÅŸartlarını tespit etmek ve bozulan dengeleri kendi lehlerine kurmak için Paris’te bir barış konferansı toplamıştır. - Bu konferansa 32 devlet katılmıştır. - Konferans, Ä°ngiltere ve Fransa’nın etkisi altında kalmıştır. - Paris’te ilk olarak Milletler Cemiyeti’nin kurulması kararlaÅŸtırılmıştır. - Ancak ABD diÄŸer konularla fazla ilgilenmemiÅŸ ve yalnızlık politikasına geri dönmüÅŸtür. - En fazla tartışılan mesele Osmanlı ile imzalanacak olan antlaÅŸma olmasına raÄŸmen; aralarında çıkar çatışmasına düÅŸen galipler, Osmanlı ile imzalanacak olan antlaÅŸmayı karara baÄŸlayamamışlardır. - Batı Anadolu’nun kendisine bırakılması için çaba harcayan Yunanistan, konferansa Batı Anadolu’da Rumların çoÄŸunlukta olduÄŸunu gö... (Devam)
Yunanlılar, Paris Konferansı’na verdirttikleri karar doÄŸrultusunda Ä°zmir’i iÅŸgal etmiÅŸlerdir.
Ä°ÅŸgalin Önemi: 1.Kuva-yı Milliye ortaya çıkmaya baÅŸladı 2.Milli bilinç uyandı 3.Halkı Milli Mücadele için örgütlemek kolaylaÅŸtı 4.Mitingler düzenlendi 5.Redd-i Ä°lhak Cemiyeti kuruldu 6.Halk, iÅŸgalcilere güvenilemeyeceÄŸini anladı.
Amiral Bristol Raporu: Ä°zmir’in iÅŸgali dünya kamuoyunda büyük bir yankı ve kınamaya sebep olunca; olayın sorumlusu durumunda olan Ä°tilaf Devletleri kamuoyunu yatıştırmak ve Ä°zmir bölgesindeki durumu öÄŸrenebilmek için bölgeye Amiral Bristol önderliÄŸinde bir heyet göndermiÅŸlerdir.
Bristol Raporu’nun Ä°çeriÄŸi: 1.Bölgedeki olayların sorumlusu Türkler deÄŸil; Rumlardır. 2.Bölgede Türkler çoÄŸunluktadır. 3.Yunanlıların bö... (Devam)
- Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’ndan çok ağır bir güç kaybı ile çıktı. - SavaÅŸ sonunda imzalanan Mondros AteÅŸkes AntlaÅŸması ÅŸartları daha da ağırlaÅŸtırdı. - Devleti, savaÅŸa sürükleyen Ä°ttihat ve Terakki’nin lider kadrosu yurt dışına kaçtılar. - Ä°tilaf Devletleri ise, antlaÅŸmanın 7. maddesine dayanarak iÅŸgal bölgelerini geniÅŸlettiler. - Ä°stanbul Hükümeti’nin çaresizliÄŸi ve acizliÄŸi karşısında Türk milleti örgütlenmeye baÅŸladı. - Kuvay-ı Milliye ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri ÅŸeklinde olan bu örgütlenme tüm Anadolu’ya yayıldı. - Bu arada Ä°tilaf Devleri’nin kışkırtmaları ile harekete geçen azınlıklar da örgütlendiler.
Amaçları yönünden bu cemiyet örgütlenmeleri üç gruba ayrılır:
1.Mondros Mütarekesi’ne 7 ve 24. maddeler kondu. 2.Osmanlı ordusu terhis edildi. 3.Osmanlı’nın savaÅŸ araç ve gereçleri kontrol altına alındı. 4.HaberleÅŸme ve ulaşım kontrol altına alındı. 5.Osmanlı yönetimi denetim altına alındı. 6.BoÄŸazlar denetim altına alınarak Anadolu ile Rumeli’nin baÄŸlantısı kesildi. 7.Azınlıklar kışkırtıldı.
Ä°ÅŸgaller Mondros AteÅŸkes AntlaÅŸması’na dayanılarak baÅŸlamıştır. 3 Kasım 1918’de Musul’u iÅŸgal ederek Ä°ngilizler iÅŸgal faaliyetlerini baÅŸlattılar. 13 Kasım 1918’de ise Yunanlılar da içinde olmak üzere Ä°tilaf donanması Ä°stanbul’u filen iÅŸgal etti.
Açıklamalar: - Ä°ÅŸgallere karşı ilk tepki, 19 Aralık 1918’de Hatay’a baÄŸlı Dörtyol’un Karakese Köyü’nde Mehmet Kara’nın Fr... (Devam)
ÖÄŸrenim Hayatı - Mustafa Kemal Atatürk, 1881 yılında Selânik'te Kocakasım Mahallesi, Islâhhâne Caddesi'ndeki üç katlı pembe evde doÄŸdu. - Babası bir gümrük memuru olan Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım'dır. - Baba tarafından dedesi Hafız Ahmet Efendi XIV-XV. yüzyıllarda Konya ve Aydın'dan Makedonya'ya yerleÅŸtirilmiÅŸ Kocacık Yörüklerindendir. - Annesi Zübeyde Hanım ise Selânik yakınlarındaki Langaza kasabasına yerleÅŸmiÅŸ eski bir Türk ailesinin kızıdır. - Milis subaylığı, evkaf kâtipliÄŸi ve kereste ticareti yapan Ali Rıza Efendi, 1871 yılında Zübeyde Hanım'la evlendi. - Atatürk'ün beÅŸ kardeÅŸinden dördü küçük yaÅŸlarda öldü sadece Makbule (Atadan) 1956 yılına kadar yaÅŸadı. - Küçük Mustafa öÄŸrenim ç... (Devam)
KurtuluÅŸ Savaşı’nın Genel Özellikleri: 1.Halk kongreler yolu ile örgütlenip birleÅŸtirilmiÅŸtir. 2.Güneyde Fransız ve Ermenilere karşı Kuva-yı Milliye; DoÄŸu Anadolu’da Ermenilere karşı, Osmanlı’dan kalan XV. Kolordu; Batı Anadolu’da Yunanlılara karşı, TBMM’nin kurduÄŸu, düzenli ordu kullanılmıştır. 3.Ordu taarruz gücüne ulaÅŸana kadar Yunanlılara karşı batı cephesinde savunmada kalınmıştır. 4.KurtuluÅŸ Savaşı’nda bağımsızlık ve egemenlik birlikte yürütülmüÅŸtür. 5.KurtuluÅŸ Savaşı, Türk milletinin I. Dünya savaşının sonuçlarına bir tepkisidir. 6.Mondros Mütarekesinin Osmanlı devletini etkisiz duruma getirmesi, kurtuluÅŸ mücadelesini halkın yapmasına sebep olmuÅŸtur. 7.KurtuluÅŸ savaşı için ilk adımları milli cemiyetler atmış, kurtuluÅŸu TBMM tamamlamıştır. 8.Ä°talyan ve Ä°ngiliz... (Devam)
- Orta ve DoÄŸu Karadeniz Bölgesi’nde Pontus Rum Cemiyeti’nin çalışmaları sonucunda bölgedeki Rum halkı karışıklıklar çıkarıyor ve olayın sorumlusu olarak da Türk halkı gösteriliyordu. Bu durum karşısında Ä°ngilizler, Osmanlı hükümetine bölgede güvenliÄŸin saÄŸlanmasını; aksi takdirde, bölgeyi iÅŸgal edeceklerini bildirdiler. - Rumların da zaten beklentisi, bölgenin Ä°ngilizler tarafından iÅŸgal edilerek Rumların iÅŸlerinin kolaylaÅŸtırılmasıydı. - Bölgede güvenliÄŸin saÄŸlanması için Ä°stanbul yönetimi IX. Ordu MüfettiÅŸliÄŸi’ne getirerek Mustafa Kemal’i görevlendirdi. Mustafa Kemal bölgede hareket edebilmek için IX. Ordu Bölgesindeki sivil makamlara da emir verme yetkisini aldı.
Mustafa Kemal’in Görevi: 1.Görev bölgesindeki orduları terhis etmek 2.AsayiÅŸ v... (Devam)
- Samsun bölgesini, Ä°ngiliz ve Rumların varlığından dolayı, milli mücadele çalışmalarının baÅŸlaması için uygun görmeyen Mustafa Kemal; Samsun’dan Havza’ya hareket etti. - Anadolu’daki komutanlarla da irtibat kurarak orduların terhis edilmemesini saÄŸlamaya çalışan Mustafa Kemal; Havza’da, milli bilincin uyanması ve Ä°tilaf devletlerinin Türk halkının tepkisini görmesi için Ä°zmir’in iÅŸgalini protesto eden bir miting düzenledi. Bu tür mitinglerin tüm yurtta da yapılmasını istedi. - Mustafa Kemal yurdun çeÅŸitli yerlerinde baÅŸlayan halk heyecanını ortak bir çizgi üzerinde birleÅŸtirmek istiyordu. Ferdi bilinçten ulusal bilince ulaşılmasını istiyordu.
Açıklamalar: - Mustafa Kemal Ä°zmir’in iÅŸgalini halkın uyarılması ve birleÅŸtirilmesi için kullanmak istemiÅŸtir. - Mustaf... (Devam)
Sebep: Ülkenin içinde bulunduÄŸu durumu millete duyurarak milleti bağımsızlık ve egemenlik için mücadeleye çağırmak.
Genelgenin Hazırlayıcıları: Mustafa Kemal, Refet Bele, Ali Fuat Cebesoy, Rauf Orbay, Kazım Karabekir (Erzurum’da)
Genelgenin Maddeleri:
1.Yurdun bütünlüÄŸü ve milletin istiklali tehlikededir.
Açıklama: 1.Durum ve KurtuluÅŸ Savaşının gereÄŸi ortaya konmaktadır. 2.KurtuluÅŸ Savaşının bölgesel deÄŸil; bütünsel olduÄŸu vurgulanmıştır. 3.Bölücülere ve bölgesel kurtuluÅŸu amaçlayanlara bir tepkidir.
2.Ä°stanbul’daki hükümet baskı altında olduÄŸundan dolayı, üzerine almış olduÄŸu sorumluluÄŸun gereklerini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi yok olmuÅŸ gibi gösteriyor.
Erzurum Kongresi DoÄŸu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti tarafından Rum ve Ermenilere karşı DoÄŸu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi’nin bütünlüÄŸünün korunması için toplanmıştır.
Kongrede Alınan Kararlar:
1.Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez Açıklama: 1.Bu madde Sivas Kongresi ve Misak-ı Milli kararlarının da ilk maddesidir. 2.Bölgesel amaçlı olarak toplanan kongre bütünü ilgilendiren karar almıştır. 3.Bütün bölücülere tepki gösterilmiÅŸtir.
2.Her türlü yabancı müdahalesine karşı millet, birlik olarak kendisini müdafaa edecektir.
3.Vatanın ve istiklalin muhafaza ve teminine Ä°stanbul Hükümeti muktedir olamadığı takdirde; gayeyi temin için Anadolu’da g... (Devam)
Bütünlük ve bağımsızlığı korumak için nasıl bir politika izleneceÄŸinin saptanması; saptanan politikanın bütünü kapsayacak ÅŸekilde tüm milletçe uygulanması amaçlanmıştır.
Kongrenin KarşılaÅŸtığı Sorunlar: 1.Ä°stanbul hükümeti ve iÅŸgal güçlerinin engellemesi sonucunda kongreye beklenildiÄŸi kadar üye katılamadı (38 kiÅŸi katıldı.) 2.Elazığ valisi Ali Galip’in kongreyi basacağı ÅŸayiası yayıldı (Ali Galip Sivas’taki askeri birlikten çekindiÄŸi için kongreyi basamadı) 3.Fransızların Sivas’ı iÅŸgal edeceÄŸi haberleri yayıldı. (Mustafa Kemal böyle bir ÅŸeyin mümkün olmayacağını belirtti) 4.Ä°lk anda Mustafa Kemal kongreye baÅŸkan seçilmek istenmediyse de; uzun tartışmalar sonucunda Mustafa Kemal kongreye baÅŸkan seçildi. 5. Delegelerin büyük bir ço... (Devam)
Ä°stanbul Hükümeti’nin Mustafa Kemal’e Karşı Mücadele Kararı
- 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal, milli mücadeleyi baÅŸlatmış oldu. - Ä°tilaf Devleri’nin baskısıyla Ä°stanbul Hükümeti, Mustafa Kemal’i geri çağırdı. - Mustafa Kemal, bu çaÄŸrıyı dinlemeyerek teÅŸkilatlanma çalışmalarına devam etti. - Bunun üzerine Ä°stanbul hükümeti, Mustafa Kemal’i görevinden uzaklaÅŸtırarak tutuklama emri çıkardı. - Mustafa Kemal, görevinden ve askerlik mesleÄŸinden istifa etti. - Milli Mücadele’nin güçlenmesi ve Sivas Kongresi hazırlıkları Mustafa Kemal’e karşı sert mücadele kararlarının alınmasına neden oldu.
Damat Ferit PaÅŸa Hükümeti’nin Tutumu ve Sonuçları
- 4 Mart 1919’da göreve getirilen Damat Ferit PaÅŸa Hükümetleri... (Devam)
- Damat Ferit PaÅŸa, 2 Ekim 1919’da istifa edince, hükümeti Ali Rıza PaÅŸa kurumuÅŸtur. - Ali Rıza PaÅŸa, Anadolu hareketini milli mücadelecilerle iyi geçinerek kontrol altına almaya çalışan bir kiÅŸiydi. Bundan dolayı da Mustafa Kemal ile iyi geçinmeyi ilke edindi. - Mustafa Kemal, Ali Rıza PaÅŸa hükümetini Damat Ferit PaÅŸa hükümetine nazaran daha ılımlı olduÄŸundan dolayı desteklediÄŸi gibi; birliÄŸin saÄŸlanıp korunması için Ä°stanbul hükümeti ile iyi geçinmeye de çalışmıştır. - Mustafa Kemal ile Ali Rıza PaÅŸa’nın karşılıklı görüÅŸmeleri sonucunda Amasya’da, her iki tarafın uzlaÅŸması amacıyla bir mülakat yapılmasına karar verildi. - Amasya GörüÅŸmelerine Ä°stanbul Hükümeti adına Bahriye Nazırı Salih PaÅŸa katıldı. Milli mücadele adına Mustafa Kemal ve arkadaÅŸl... (Devam)
- Ä°ÅŸgal güçleri seçimlerden saltanat yanlılarının çoÄŸunluk olarak çıkacağını zannettiÄŸinden dolayı seçimlere pek müdahale etmediler. Fakat Kasım 1919’da yapılan seçimlerden milli mücadele taraftarlarının çoÄŸunluk olarak çıkması iÅŸgalcilerin Anadolu hareketini hâlâ anlayamadığını gösterdi. - Ä°ÅŸgalciler padiÅŸahın kontrolünde toplanacak olan bir meclisten kendi aleyhlerine bir kararın çıkmayacağını zannettiklerinden dolayı meclisin açılmasın da karışmadılar. - Meclisin Misak-ı Milli kararlarını alması ise iÅŸgalcilerin Anadolu hareketini anlayamadığını bir defa daha gösterdi. - PadiÅŸah meclisin Ä°stanbul dışında toplanmasını, meclisin kendi kontrolünden çıkmasından dolayı, uygun görmüyordu. Meclisin Ä°stanbul dışında toplanmasını anayasa... (Devam)
1.Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez. Açıklamalar: 1.Bu madde, Erzurum ve Sivas Kongresi’nin de ilk maddesidir. 2.Ülkeyi bölmek isteyenlere karşı bir tepkidir. 3.Kurtarılacak vatanın sınırları belli olmuÅŸtur.
2. Ä°ÅŸgal altındaki Arap topraklarının geleceÄŸi bölge halkının vereceÄŸi oylara göre belirlenecektir.
3. Kars, Ardahan ve Batum’un geleceÄŸinin belirlenmesi için halk oylaması yapılacaktır.
4. Batı Trakya’nın geleceÄŸinin belirlenmesi için halk oylaması yapılacaktır.
5. Ä°stanbul ve Marmara Denizi her türlü tehlikeden uzak tutulursa; BoÄŸazların dünya ticaret ve ulaşımına açılması mümkündür.
6. Azınlık hakları komÅŸu ülkelerde Müslüman azınlığa verilen haklar kadar olacaktır.
... (Devam)
Sebepleri: 1.Meclis-i Meb’usan’ın Misak-ı Milli’yi ilan etmesi 2.Mustafa Kemal’in otoritesini kırmak 3.Milli mücadeleyi Türk halkının gözünde kötü göstermek 4.Pan-islamist eÄŸilimlerin ve giderek güçlenen BolÅŸevik yayılmacılığın Ä°ngiltere’nin bölgesel çıkarlarını tehdit edecek duruma gelmesi
Sonuçları: 1.Osmanlı Meclisi dağıtıldı 2.Damat Ferit PaÅŸa tekrar hükümet baÅŸkanı oldu 3.Ä°stanbul’daki Türkler de kurtuluÅŸ adına Ä°stanbul’da ümit kalmadığını görünce Anadolu’ya geçti 4.Damat Ferit PaÅŸanın tekrar yönetime getirilmesi halkı Ä°stanbul hükümetinden soÄŸuttu 5.TBMM’nin açılışına zemin hazırlandı 6.PadiÅŸah tutuklu duruma düÅŸtüÄŸünden dolayı; Mustafa Kemal&... (Devam)
TBMM’nin Açılış Amaçları: 1.Milli iradeyi egemen kılmak 2.Ulusal güçleri bir arada tutmak 3.Bağımsızlığı saÄŸlamak 4.Bağımsızlı ve egemenliÄŸi saÄŸlayacak otorite ve gücü oluÅŸturmak
TBMM’ye öncelikle, iÅŸgal dolayısıyla Ä°stanbul’dan kaçıp gelen mebuslar kabul edilerek; meclis Meclis-i Meb’usan’ın devamı gibi gösterilmiÅŸtir.
Mustafa Kemal’in Meclisin Çalışma Åžartlarını Belirlemek Ä°çin Meclise SunduÄŸu Öneri:
1.TBMM’nin fevkinde hiç bir güç yoktur.
Açıklama: 1.TBMM bütün güçlerin üzerinde kabul edilmiÅŸtir. 2.Ä°stanbul’daki otorite meclis otoritesinin altında kabul edilmiÅŸtir.
Anayasa: Bir devletin en temel kanunudur. Devletin yönetim ÅŸeklini, hak ve sorumlukları tespit eder. TeÅŸkilat-ı Esasiye Kanunu TeÅŸkilat-ı Esasiye’nin Yapısı:1.Gerekli görüldüÄŸünde Kânun-i Esâsi’nin uygulanması uygun görülmüÅŸtür.2.Yasama, yürütme ve yargı meclise aittir.3.Egemenlik kayıtsız ÅŸartsız milletindir.4.TBMM süre dolmadan seçimleri yenileyebilir.5.SavaÅŸa ve barışa TBMM karar verir.6.Åžer’i hükümlerin yürürlüÄŸünü TBMM yapar.7.Bakanlar meclis tarafından seçilir.8.Vekiller iki yılda bir seçilir.9.TBMM baÅŸkanı icra vekilleri heyetinin de baÅŸkanıdır. TeÅŸkilat-ı Esasiye’nin Özellikleri:1.OlaÄŸan üstü durum için hazırlandığından dolayı geniÅŸ kapsamlı deÄŸildir.2.Milli EgemenliÄŸi yansıtan ilk siyasi belgedir. 3.Temel hak ve hürriyetlere... (Devam)
AntlaÅŸmanın Geç Ä°mzalanmasının Sebepleri: 1.Mondros Mütarekesinin kalıcı hükümler içermesi. 2.Osmanlı’yı paylaÅŸmak isteyen devletlerin çıkar çatışmasına girmesi 3.Ä°ÅŸgalcilerin iç isyanlar ve Yunan iÅŸgalinin sonucunu beklemesi 4.KurtuluÅŸ Savaşının baÅŸlamış olması 5.Yunanlıların Ä°zmir’i iÅŸgal etmesinin paylaşım planlarını deÄŸiÅŸtirmesi.
- Ä°tilaf devletlerine göre Osmanlı ile imzalanacak olan antlaÅŸma, Türk halkını kısmen rahatlatır ve Mustafa Kemal’den koparırdı. - Yunan güçleri, 22 Haziran 1920’de, imzalanacak olan antlaÅŸmanın kabulüne zemin hazırlamak için, Milne Hattını aÅŸarak; Bursa-UÅŸak çizgisinde harekete geçti. Yunanlılar 20 Temmuz 1920’de DoÄŸu Trakya’yı iÅŸgal ettiler. - 3 Kasım 1919’da Ä°ngilizler tarafından Yunanlıların güvenliÄŸinin saÄŸlanması v... (Devam)
- Ä°zmir’in iÅŸgalinden sonra Kuva-yı Milliye birlikleri Ayvalık, Bergama, Soma, Akhisar, Salihli, Nazilli ve Aydın’da Yunanlılara karşı baÅŸarılı mücadeleler vermiÅŸtir. - Kuva-yı Milliye düÅŸmanı oyalayabiliyor fakat düÅŸmanı yurttan atacak ÅŸekilde karşı taarruza geçemiyordu. Bu durumu bilen Mustafa Kemal, düzenli ordunun kurulmasının ÅŸart olduÄŸuna inanıyor; fakat bu düÅŸüncesini meclise kabul ettiremiyordu. - 22 Haziran 1920’de baÅŸlayan Yunan Taarruzu Gediz muharebelerinde Kuva-yı Milliye’nin maÄŸlubiyetine sebep oldu. Kuva-yı Milliye’nin komutanı olan Ali Fuat Cebesoy maÄŸlubiyete Kuva-yı Milliye’nin disiplinsizlik ve düzensizliÄŸini sebep gösterirken; Kuva-yı Milliye’ciler de maÄŸlubiyetin sebebi olarak Ali Fuat Cebesoy’un baÅŸarısızlığını ileri sürüyorlardı. - Gediz muharebeleri, Mustafa Kemal’in düz... (Devam)
Birinci Dünya Savaşı’na Kadar Ermeni Meselesi - Ermeniler Osmanlı ülkesinde rahat bir ÅŸekilde yaşıyordu. Osmanlı Devletinde bakanlık ve yargıçlık yapan Ermeniler dahi vardı. Van, Bitlis, Diyarbakır, Tokat ve Ä°stanbul yoÄŸun olarak yerleÅŸtikleri yerlerdi. Osmanlı ülkesinin her yerine istedikleri gibi yayılmışlardı. - Fatih zamanında Ä°stanbul’da Ermeni patrikhanesi kurulmuÅŸtur. Tanzimat döneminde Fransızlar Katoliklerin; Ä°ngilizler Protestanların koruyuculuÄŸunu yaparken; Ruslar da Ortodoksların ve Ermenilerin koruyuculuÄŸunu yapıyordu. - Osmanlılar, Ermenilere, devlete baÄŸlılıklarından dolayı millet-i sâdıka diyordu. XIX. yüzyılda birçok ayaklanma olurken; Ermeniler bu ayaklanmalardan pek etkilenmemiÅŸtir. DoÄŸu Anadolu’da karışıklıklar çıkararak, bu bölgeden güneye inmeyi planlayan Rusya, Ayestefanos AntlaÅŸması’ndan itibaren Ermeni ... (Devam)
- KurtuluÅŸ Savaşı’nda DoÄŸu ve Güney cephelerinin dışında asıl ve uzun savaÅŸlar Yunanlılara karşı Batı Cephesi’nde yapıldı. - Ä°zmir’i iÅŸgal eden Yunanlılara karşı Batı Anadolu’da cepheler oluÅŸturuldu. - Düzenli ordunun kurulmasından sonra Yunan ordusuna karşı daha yoÄŸun bir mücadele verildi.
Çerkez Ethem Olayı - Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra ordudan ayrılan Ethem Bey, Yunanlıların Ä°zmir’i iÅŸgal etmesi üzerine silahlı mücadeleye baÅŸladı. - Kendisini Salihli Cephesi Komutanı ilan etti. - Emri altındaki insanlara maaÅŸ baÄŸladı. - Milli Mücadeleye ve TBMM’ye karşı çıkan isyanlarda büyük ölçüde Ethem Bey’in birliklerinden faydalanıldı. - Fakat zamanla kendine duyduÄŸu aşırı güven ve düzenli orduya katılmama tavrı bir soruna dönüÅŸtü. - Bağımsız hareket etmeye baÅŸlayan Ethe... (Devam)
Sebepleri: 1.Demir yolu hattından dolayı Yunanlılar EskiÅŸehir’i ele geçirmek istiyordu. 2.Yunanlılar, yardım alabilmek için, batılı devletlere güçlerini ispatlamak istiyordu. 3.Yunanlılar Çerkez Ethem’in isyanından faydalanmak istiyordu. 4.Yunanlılar TBMM’ye Sevr AntlaÅŸmasını kabul ettirmek istiyordu.
Ä°smet Ä°nönü komutasındaki düzenli ordu Yunanlıları durdurmayı baÅŸarmıştır.
Birinci Ä°nönü Zaferi’nin Önemi: 1.Düzenli ordu ilk zaferini kazandı. 2.Ä°tilaf devletleri arasında anlaÅŸmazlık yaÅŸandı. 3.Ä°smet Ä°nönü tuÄŸgeneral rütbesi aldı. 4.TBMM’nin içte ve dışta saygınlığı arttı. 5.Çerkez Ethem isyanı bastırıldı. 6.Afganistan ve SSCB ile dostluk anlaÅŸması imzalandı. 7.Ä°stiklal Marşı’mız kabul edildi (12 Mart 1921). 8.TeÅŸkilat-ı Esasiye Kanunu kabul edild... (Devam)
- 1920 yılında Erkân-ı Harbiye (Genel Kurmay BaÅŸkanlığı) tarafından ifade edildi. - 1921 yılı başında Maarif Vekâleti (Milli EÄŸitim Bakanlığı) Türk milletinin ruhuna uygun mili bir marÅŸ yarışması açtı. - Yarışamaya 724 ÅŸair baÅŸvurdu, ancak birinciliÄŸe lâyık eser bulunamadı. - Para ödüllü olduÄŸu için yarışmaya katılmayan Mehmet Akif’e, bir ÅŸiir yazması için teklif götürüldü. Ödül kaldırıldı. - Mehmet Akif’in yazdığı ÅŸiir, 12 Mart 1921 tarihinde TBMM’nde coÅŸkuyla kabul edildi. - Birincilik ödülünü kabul etmeyen Mehmet Akif, parayı Dârü’laceze’ye bağışlamıştır. (Devam)
Sebepleri: 1.Düzenli ordunun I. Ä°nönü Savaşı’ndaki baÅŸarısı. 2.Ä°tilaflar arasındaki anlaÅŸmazlıklara çözüm aramak. 3.Rusya ile TBMM’nin yaklaÅŸmaya baÅŸlaması. 4.TBMM’ye Sevr AntlaÅŸması’nın kabul ettirilmek istenmesi. 5.Yunan ordusuna zaman kazandırma düÅŸüncesi. 6.TBMM’nin Gümrü baÅŸarısı. 7.Güneyde Fransızlara karşı baÅŸarılı mücadeleler verilmesi. Konferansa Ä°ngiltere, Fransa, Ä°talya, Yunanistan, Osmanlı Devleti ve TBMM katıldı.
TBMM’yi hukuken tanımak istemeyen Ä°ngilizler, TBMM’yi konferansa direkt olarak davet etmeyip Londra Konferansı’na Türkiye’den öncelikle Ä°stanbul hükümetini çağırmıştır. Ä°ngilizler, konferansta ikilik çıkarmak amacıyla ve TBMM’ye Sevr AntlaÅŸması’nı kabul ettirmek için Ä°stanbul hükümetinden TBMM adına Mus... (Devam)
Türk-Rus YakınlaÅŸmasının Sebepleri: 1.TBMM’nin Gümrü baÅŸarısı 2.I. Ä°nönü Zaferi’nin kazanılması 3.TBMM’nin güvenilir dost imajı vermesi 4.SSCB’nin dost arayışı 5.TBMM’nin Ä°tilaf devletleri ile yaklaşıyor olması 6.BoÄŸazların açık halde oluÅŸunun SSCB’yi kendi adına endiÅŸelendirmesi 7.Güneyde Fransızlara karşı baÅŸarılar kazanılması 8.Mustafa Kemal’in diplomatik çabaları 9.Her iki ülkenin de ortak düÅŸmanının olması 10.Rusya’nın Anadolu mücadelesini kendi rejimine dönüÅŸtürmek istemesi
AntlaÅŸmanın Maddeleri: 1.Liman hizmetlerinden Türkiye’nin faydalanması ÅŸartıyla, Batum, Gürcistan’a bırakılacaktır. 2.Ermeni ve Gürcüler ile yapılan antlaÅŸmalar kabul edilecektir. 3.BoÄŸazların yönetimi, Türkiye’nin egemenlik hakları korunmak ÅŸartıyla Karadeniz&rsqu... (Devam)
Sebepleri: 1.Londra Konferansı’nda TBMM’nin Sevr AntlaÅŸması’nı kabul etmemesi. 2.Yunanlıların EskiÅŸehir’i ele geçirmek istemesi 3.Yunanlıların güçlerini Avrupalı devletlere göstererek, onlardan yardım almak istemesi. Ä°smet PaÅŸa komutasındaki Türk ordusu Yunanlıları ikinci defa durdurmayı baÅŸarmıştır.
Mustafa Kemal, Ä°smet PaÅŸaya çektiÄŸi telgrafta “Siz orada yalnız düÅŸmanı deÄŸil; milletin makûs talihini de yendiniz“ demiÅŸtir.
Zaferin Önemi: 1.I. Ä°nönü Zaferinin rastlantı olmadığı görüldü 2.Ordunun taarruza hazır olmadığı görüldü Not: 8 Nisan 1921’de Türk ordusu Aslıhanlar’da karşı taarruza geçtiyse de baÅŸarılı olamadı. 3.Cephenin güneyi de Refet Bele’den alınarak Ä°smet PaÅŸa’nın komutasına verildi. ... (Devam)
Türk ordusunun daha fazla güçlenmeden imha edilmesi gerektiÄŸine inanan Yunanlılar, 10 Temmuzda tekrar harekete geçmiÅŸtir. Zaferden emin olan Yunan kralı bu savaÅŸ öncesinde Ä°zmir’e gelmiÅŸtir.
Yunanlılar karşısında Türk ordusu tutunamayınca; Türk ordusunun yok olmasını önlemek isteyen Mustafa Kemal, Ä°smet PaÅŸa’dan Türk ordusunu Sakarya’nın doÄŸusuna çekmesini istedi. Yunanlılar Sakarya’nın doÄŸusunu hem tam olarak bilmiyorlar; hem de Yunanlıların bu bölgeye ait savaÅŸ planları yoktu.
Önemi: 1.Türk ordusu KurtuluÅŸ Savaşı esnasında ilk ve tek maÄŸlubiyetini almıştır. 2.Afyon, Kütahya ve EskiÅŸehir, Yunanlıların eline geçmiÅŸtir. 3.Mecliste tartışmalar baÅŸlamıştır. 4.Fransızlar barış yapmaktan vazgeçti.
Ordunun Sakarya’nın DoÄŸusuna Çekilmesi ve Büyük Millet Meclisi’nin... (Devam)
Kanunun Çıkarılma Sebebi: OlaÄŸan üstü durumdan dolayı kararların hızlı alınıp; hızlı uygulanması gerekiyordu. Mustafa Kemal, millî iradeye olan saygısından dolayı baÅŸkomutanlık yetkisini meclisten sadece üç aylık kısa bir süre için istemiÅŸtir. BaÅŸkomutanlık yetkisi daha sonradan, Büyük Taarruz öncesinde süresiz olmak üzere (20 Temmuz 1922), iki defa uzatıldıysa da Cumhuriyet’in ilanı ile sona ermiÅŸtir.
Önemi: 1.Meclis ilk defa bütün yetkilerini bir kiÅŸiye vermiÅŸtir. 2.Mustafa Kemal, tekrar askerlik mesleÄŸine dönmüÅŸtür. 3.Mustafa Kemal, KurtuluÅŸ Savaşını daha rahat idare etme imkânına kavuÅŸmuÅŸtur.
BaÅŸkomutanın Yetki ve Sorumlulukları: 1.Meclisin tüm yetkilerini taşır. 2.Meclis kararı ile yetki süresi uzatılır. 3.Kararları kanun niteliÄŸindedir. 4.Görev süresi dolmadan... (Devam)
Kanunun Çıkarılış Sebebi: Türk ordusunun taarruz gücüne ulaÅŸabilmesi için Türk milleti topyekûn seferber edilmek istenmiÅŸtir.
Maddeleri: 1.Her ilçede bir Tekâlif-i Milliye Komisyonu kurulacaktır. 2.Kanunun uygulanması için Ä°stiklal Mahkemeleri çalışacaktır 3.Her aile bir giyimlik elbise; bir çift çorap; bir çift çarık verecektir. 4.Bedeli sonradan ödenmek üzere; halk ve esnafın elinde bulunan yiyecek, giyecek gibi her türlü temel gereksinim maddeleri ve teknik araç gereçlerle ulaşım araç gereçlerinin %40’ına el konulacaktır. 5.Halk elinde bulunan ulaşım araçları ile her ay Milli Mücadele adına 100 kilometre taşıma yapacaktır. 6.Gerekirse sahipsiz mallara el konulacaktır. 7.Halk elinde bulunan silah ve cephanenin tümünü teslim edecektir. 8.GerektiÄŸinde, zanaat... (Devam)
Yunanlılar, Ankara’ya kadar ilerleyerek savaşı kesin olarak sonuçlandırmak için harekete geçmiÅŸtir.
Yüz kilometrelik bir alana yayılmış olan Türk ordusu düÅŸman karşısında dağılma emareleri gösterdiyse de; Mustafa Kemal’in “Hattı müdafaa yoktur. Sathı müdafaa vardır. O satıh tüm vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanı ile ıslanmadıkça terk olunamaz” sözü Türk askerinin savunma azmini artırmıştır.
10 Eylül’den itibaren kendisini toparlayan Türk ordusu, Yunanlıları, durdurduÄŸu gibi; Sakarya Nehri’nin batısına atmayı da baÅŸarmıştır. Ordunun taarruz gücü olmadığı için savaÅŸa devam etmemiÅŸtir.
Ä°ngilizler, Yunanlılara zaman kazandırmak için ateÅŸkes teklifinde bulundular: 1.SavaÅŸ durdurulacak. 2.Ä°ki tarafın kuvvetleri dene... (Devam)
Sakarya Zaferi Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan’ı Rusya’nın da teÅŸviki ile TBMM ile antlaÅŸma imzalamaya yönlendirdi. TBMM ile üç Sovyet cumhuriyeti arasındaki antlaÅŸma Türkiye’nin doÄŸu sınırına son halini verdi. (Türkiye’nin Batum’un liman hizmetlerinden faydalanma hakkı da sona erdi.) (Devam)
Sebepleri: 1.TBMM’ni Sakarya Zaferi kazanması. 2.Fransızların Yunan zaferinden ümidini kesmesi 3.Ä°ngiltere’nin Almanya’ya yaklaÅŸmaya baÅŸlaması 4.Türklerin her türlü bölücü harekete karşı olması ve bu tür pürüzleri gidermek için mücadeleyi göze alması Açıklama: Fransa ile TBMM arasında EskiÅŸehir-Kütahya SavaÅŸlarından önce barış görüÅŸmeleri baÅŸlamış; fakat Türk ordusunun bu savaÅŸtaki baÅŸarısızlığı Fransızları ümitlendirmiÅŸ ve Fransızlar Yunanistan ile Türkler arasındaki mücadelenin kesin sonucunu beklemeye baÅŸlamıştır.
AntlaÅŸmanın Ä°çeriÄŸi: 1.Fransa iÅŸgali altında bulunan Adana ve Antep’i terk edecektir. 2.Hatay ve Ä°skenderun Fransa’nın mandaterliÄŸi altında bulunan Suriye’de kalacaktır. 3.Fransa Hatay’ın nüfusuna ve kültür&uu... (Devam)
- 22 Mart 1922’de Ä°tilaf Devletleri, dışiÅŸleri bakanları Türk ve Yunan taraflarına ateÅŸkes teklifinde bulundular.
- Teklifte, iki taraf arasında askersiz bir bölge bırakılması, iki tarafın asker ve silah bakımından Ä°tilaf Devletleri’nce denetim altına alınması ve çatışmaların 3 ay süreyle durdurulması vardı.
- Türk tarafı bağımsızlık anlayışına ters düÅŸen denetim teklifini kabul etmediÄŸini bildirdi.
- AteÅŸkesin ancak, yabancı kuvvetlerin yurdu tamamen terk etmeleriyle mümkün olabileceÄŸi belirtildi.
- 26 Mart 1922’de Paris’te bulunan Ä°tilaf Devletleri, dışiÅŸleri bakanları barış esaslarını bildirdiler. Buna göre: - Ä°zmir ve TekirdaÄŸ Türklere bırakılacak; Edirne, Kırklareli, ve Babaeski yunanlılarda kalacak. - DoÄŸu’da bir Ermeni Devleti kurulacaktı. - Türkiye’de mecburi askerlik olmayac... (Devam)
Taarruz Ä°çin Yapılan Hazırlıklar: 1.Mustafa Kemal’in baÅŸkomutanlık süresi uzatıldı. 2.Rusya’dan ve bazı doÄŸulu ülkelerden yardım saÄŸlandı. 3.DoÄŸu ve güney cephesinde tam güvenlik saÄŸlandı. 4.Ä°stanbul’dan silah ve cephane kaçırıldı. 5.Kamuoyu oluÅŸturmak için Avrupa’ya diplomatlar gönderildi. 6.Fransa ve Ä°talya’nın bıraktığı silahlar toplandı. 7.Fransa ve Ä°talya’dan silah satın alındı. 8.Tekâlif-i Milliye emirleri uygulandı. 9.Ordu yoÄŸun bir eÄŸitime tabi tutuldu.
- Türk ordusu, 26 AÄŸustos 1922’de taarruza geçti.
BaÅŸkomutan Meydan Muharebesi ve Anadolu’nun DüÅŸmandan Temizlenmesi - 30 AÄŸustos 1922’de ise Dumlupınar’da Yunan ordusu ile Türk ordusu arasında BaÅŸkomutan Meydan Muharebesi oldu. - BaÅŸkomutan Meydan Muharebesi’nde Türk ordusu karşısında... (Devam)
Sebepleri: 1.Yunanlıların kesin olarak maÄŸlup olması 2.Ä°ngiltere’nin politik yalnızlığa düÅŸmesi. 3.Ä°ngiliz dominyonlarının bıkkınlık göstermesi. 4.Lloyd George hükümetinin sert eleÅŸtirilere maruz kalması 5.Mustafa Kemal’in SSCB ile yardımlaÅŸma manevralarına girmesi.
TBMM, Ä°ngiltere, Fransa, Ä°talya‘nın doÄŸrudan katıldığı ve Yunanlıların Mudanya açıklarından bir gemiden dolaylı olarak takip ettiÄŸi Mudanya Mütarekesi görüÅŸmeleri 3 Ekim 1922’de baÅŸladı.
AteÅŸkesin Åžartları 1.Yunanlılar, DoÄŸu Trakya’yı 15 gün içinde Meriç’e kadar boÅŸaltacak; bölgede Türk yönetimi 30 gün sonra baÅŸlayacaktır. 2.Ä°stanbul ve çevresinin yönetimi TBMM’ye bırakılacaktır. 3.Türk ordusu barış imzalanana kadar; Çanakkale ve Kocaeli Yarımadası’nda belirlenen çizgide d... (Devam)