- Meşrutiyet, hükümdar ile birlikte bir meclisin ülke yönetiminde bulunmasıdır.

- Osmanlı Devleti’nde I. Meşruiyet, 23 Aralık 1876’da Jön Türklerin baskısıyla II. Abdülhamit tarafından ilan edilmişti.

- İlk Osmanlı Mebusan Meclisi 20 Mart 1877’de açıldı.

- İlk Osmanlı anayasası, Kanun-i Esâsî yürürlüğe girdi.

- I. Meşruiyet Dönemi, fazla uzun sürmedi.

- 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın çıkması ve azınlık milletvekillerinin yıkıcı faaliyetleri üzerine Sultan II. Abdülhamit, Meşrutiyet’i kaldırdı ve Mebusan Meclisi’ni kapattı.

- Meşruiyet taraftarı olan Jön Türkler, İttihad-ı Osmânî Cemiyeti’ni kurdular. Sonra bu cemiyet, İttihat ve Terakki Cemiyeti adını aldı (1889).

- Osmanlıcılık fikrini savunan bu cemiyet, Makedonya’da örgütlendiler.

- İngiltere ve Rusya’nın 10 Haziran 1908’de Reval’de bir araya gelerek Makedonya’nın özerkliğine karar vermeleri İttihatçıları harekete geçirdi.

- Osmanlı Devleti’nin parçalanacağından endişe eden İttihatçılar, II. Abdülhamit’e Meşrutiyet’i ilan etmesi için baskı yaptılar ve Rumeli'de ayaklandılar.

- Hürriyet Taburları kurularak halk ayaklandırıldı.

- Resneli Niyazi ve Enver Paşa’nın isyanları üzerine, ülkenin iç savaşa sürüklenmesini istemeyen II. Abdülhamit, Meşrutiyet’i tekrar ilan etmek zorunda kaldı (1908).

- Kanun-i Esâsî tekrar yürürlüğe kondu.

- Osmanlı Mebusan Meclisi, tekrar oluşturuldu. 

- Seçimlerde, İttihat ve Terakki üyeleri başarılı oldu.

Not:

İttihatçıların, Meşrutiyet ve ülke yönetimi için ciddi bir hazırlığı olmadığından beklenen sonuçlar alınamamış, Meşrutiyet’e geçişte iktidar boşluğu ve kargaşa yaşanmıştır.

31 Mart Olayı

- İttihat ve Terakki içinde zamanla farklı görüşler belirdi.

- Muhalifler, Ahrar adıyla yeni cemiyet kurdular. 

- Muhalefetin Volkan Gazetesi ve Serbesti Gazetesi ile yürüttüğü muhalefet İttihat ve Terakki’yi bunalttı.

- Her iki gazetenin başyazarları Derviş Vahdet ve Hasan Fehmi, Galata Köprüsü’nde öldürüldüler.

- Bu gelişmeler üzerine, muhalifler İstanbul’da gösterilere başladılar. Gösterilere engel olmayan Avcı Taburları da, harekete destek verdiler. 31 Mart günü, (13 Nisan 1909) Mebusan Meclis’ine gelerek, hükümet yetkililerinin idamını istediler.

- İsyanı bastıramayan hükümet, istifa etti.

- Komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın, Kurmay Başkanlığı’nı Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu Selanik’ten İstanbul’a geldi.

- Hareket Ordusu, 31 Mart Ayaklanması’nı bastırdı.

- II. Abdülhamit, tahttan indirildi, yerine V. Mehmet (Reşat) tahta çıkarıldı (1909).

II. Meşrutiyet’e geçiş sürecinde;

- Bulgaristan bağımsızlığını ilan etmiştir.

- Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bosna-Hersek’i topraklarına katmıştır.

- Girit, Yunanistan’a bağlanma kararı almıştır.

Notlar: 

- II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesinden sonra ülkede huzur sağlanamadı. 

- Balkan Savaşı sonrası, Londra Görüşmeleri devam ederken İttihatçılar, Bâb-ı Âlî Baskını'nı gerçekleştirmiş ve yönetimi tamamen ele geçirmişlerdir (1913).