Sebepleri: 1.Ä°stanbul hükümeti de Ä°tilaf devletleri tarafından Lozan GörüÅŸmelerine çaÄŸrıldı. Bu durum, TBMM ile Ä°stanbul hükümeti arasında ikilik oluÅŸturabilirdi. 2.Saltanatın milli egemenlik ilkesine aykırı olması. 3.Bazı çevrelerin hâlâ saltanat yönetimini istemesi
Saltanatın Kaldırılmasının Önemi: 1.Lozan’da ikilik çıkması önlendi. 2.Milli egemenlik ilkesi güçlendirildi. 3.Osmanlıların siyasi varlığı sona erdi. 4.Devlet baÅŸkanı sorunu ortaya çıktı. 5.Siyasi yetki ile dini yetkinin birbirinden ayrılması ile laiklik yönünde ilk adım atılmış oldu.
Açıklamalar: 1.Vahdettin, saltanatın kaldırılmasından sonra güvenliÄŸini tehlikede gördüÄŸünden dolayı Ä°ngiltere’ye gitmek zorunda kaldı. 2.Vahdettin’in halifeliÄŸi yurt dışında kullanabileceÄŸini d&uum... (Devam)
Mustafa Kemal; Yunanlıların Ä°zmir’de yaptığı tahribatın görülerek, Yunanistan’dan daha fazla savaÅŸ tazminatı alınması ve görüÅŸmeleri daha yakından takip edebilmek için barış görüÅŸmelerinin Ä°zmir’de olmasını istemiÅŸtir. GörüÅŸmelerin tarafsız bir ülkede olmasını isteyen Avrupalı devletler ise görüÅŸmelerin Ä°sviçre’nin Lozan kentinde olmasına karar vermiÅŸtir.
Rauf Orbay, Bakanlar Kurulu baÅŸkanı olduÄŸu için görüÅŸmelere katılmak istemiÅŸ; fakat görüÅŸmelere Mondros Mütarekesi’ni imzalayan bir kiÅŸinin gidemeyeceÄŸini savunan Mustafa Kemal; barış görüÅŸmelerine Ä°smet PaÅŸa’nın gitmesini uygun bulmuÅŸtur.
GörüÅŸmelere TBMM adına baÅŸ delege olarak Ä°smet Ä°nönü, Rıza Nur ve Hasan Saka katılmıştır.
Birinci Meclis’in Yenilenme Nedenleri: 1.Devlet sisteminin geliÅŸtirilmesi ve barıştan sonra izlenecek olan politikaların belirlenmesi konusunda milletvekillerinin anlaÅŸmazlığa düÅŸmesi. 2.Ä°tilaf Devletleri’nin Lozan görüÅŸmelerini keserek Türkiye’deki tartışmalı ortamdan yararlanmak istemesi 3.Meclisin savaÅŸ döneminde yıpranmış olması 4.Meclisin inkılâpları yapmaya uygun olmayışı
- TBMM, 1 Nisan 1923’te seçimlerin yenilenmesine karar verdi. - Mustafa Kemal kendisi gibi düÅŸünen, idealistleri bir araya toplayarak 9 Eylül 1923’te Halk Fırkası’nı kurdu. - 11 AÄŸustos 1923’te Ä°kinci TBMM açılmış oldu. - Bazı siyasi bunalımların giderilmesi ve inkılâplar bu meclis tarafından yapıldı. - Ä°kinci TBMM, 1 Ekim 1927 tarihine kadar çalışmasını sürdürdü. (Devam)
- TBMM’nin açılması ile cumhuriyete dayalı bir devlet kurulmuÅŸ fakat ortamın müsait olmamasından dolayı kurulan sistemin adı açıkça söylenememiÅŸtir. - Ä°tilaf Devletleri’nin Ä°stanbul’u boÅŸaltması ile devlet merkezinin neresi olacağı sorunu ortaya çıkmış; 13 Ekim 1923’de Ankara’nın baÅŸkent ilan edilmesi ile bu sorun ortadan kalkmıştır. - Ekim 1923’de Meclis BaÅŸkanı Yardımcısı ve Ä°çiÅŸleri Bakanı seçilmesi gerekiyor, fakat meclis bu seçim iÅŸinde anlaÅŸma saÄŸlayamıyordu. - Meclisin çalışamaz hale gelmesi ise hükümet bunalımını oluÅŸturdu. Bunun üzerine Ali Fethi Okyar hükümeti istifa etti (27 Ekim). - Yeni hükümetin kurulması konusunda da problemler çıktı. Bu aksaklıklar meclis hükümeti sisteminden kaynaklanıyordu. Bu sisteme göre bakanlar, meclist... (Devam)
Sebepleri: 1.Halife Abdülmecit’in TBMM’nin belirlediÄŸi kurallara uymaması. 2.HalifeliÄŸin laiklikle baÄŸdaÅŸmaması. 3.HalifeliÄŸin cumhuriyet rejimi ile çeliÅŸki içinde olması 4.Halifelik makamının cumhuriyet karşıtları için sığınak haline gelmesi. 5.Halifelik makamının yapılacak inkılâplar için engel görülmesi. 6.Ä°slam ülkelerinde sömürgeleri olan Avrupalı devletlerin halifeliÄŸi temsil eden Türkiye’yi kendileri için potansiyel tehlike olarak görmesinin Türkiye’nin dışiÅŸlerini olumsuz etkilemesi.
HalifeliÄŸin Kaldırıldığı Gün; 1.Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edildi. 2.Åžer’iyye ve Evkaf Vekâleti kaldırılarak yerine Vakıflar Genel MüdürlüÄŸü ve Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı kuruldu. 3.Genel Kurmay BaÅŸkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığının yetkilerini bünyesinde... (Devam)
- 23 Nisan 1920’de açılan ilk TBMM’de siyasi partiler yoktur. Bütün vekiller Misak-ı Milli’yi gerçekleÅŸtirme fikri etrafında birleÅŸmiÅŸti. - Ä°lk anayasa hazırlanırken; mecliste Tesanüt, Ä°stiklal, Islahat ve Halk Zümresi gibi gruplar oluÅŸtu. Mustafa Kemal bu zor durumun aşılabilmesi için meclis de 1. Grup da denilen Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu kurdu. - Mustafa Kemal, yapacağı iÅŸleri bu grupla beraber yapmaya çalıştı. Bu grubun karşısında olanların tümüne birden 2. Grup ya da Muhafaza-i Mukaddesat Grubu dendi. - Lozan görüÅŸmelerinin olduÄŸu dönemde, devletin yönetim ÅŸekli ve barıştan sonra izlenecek iç siyaset konusunda mecliste görüÅŸ ayrılıkları ortaya çıktı. Bu durum karşısında meclis, 1 Nisan 1923’de seçimlerin yeniden yapıl... (Devam)
Sebepleri: 1.Yenilik hareketlerinin istenmemesi. 2.Toprak aÄŸalarının yeni devleti çıkarlarına uygun bulmaması. 3.Musul’u Türkiye’ye vermek istemeyen Ä°ngiltere’nin Irak ile Türkiye arasına tampon vazifesi görecek olan Kürt Devleti kurdurmak istemesi. 4.DoÄŸu Anadolu’nun yıllarca ihmal edilmiÅŸ olması. 5.TCF’nin inkılâplara karşı çıkanlarca ümit verici tutumu
- 13 Åžubat 1925’de Diyarbakır’da baÅŸlayan isyan Genç, Erzurum, Elazığ, MuÅŸ ve Bitlis’te etkili oldu. - Bu bunalımlı dönemde Ali Fethi Okyar hükümeti istifa etti. - Yeni hükümeti oluÅŸturan Ä°smet Ä°nönü isyana karşı ÅŸu önlemleri aldı:
1.Bölgede sıkıyönetim ilan edildi. 2.Bölgeye ordu sevk edildi. 3.Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu tamamlar nitelikte olan ve rejimin tartışılmasını yasaklayan Tak... (Devam)
Sebepleri: 1.Bazı grupların Mustafa Kemal’i ortadan kaldırarak amacına ulaÅŸmak istemesi. 2.Rejimi deÄŸiÅŸtirmek isteyen çevrelerin düÅŸünceleri. Bu giriÅŸimden Giritli Åževki denilen kayıkçı sayesinde devletin haberi oldu ve suikast gerçekleÅŸmedi.
Önemi: 1.Ä°ttihatçılar tamamen tasfiye edildi. 2.Muhalifler sindirildi. 3.TCF’nin kapatılması haklılığı daha iyi anlaşıldı. 4.Mustafa Kemal “Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet yaÅŸayacaktır” diyerek Türkiye Cumhuriyetinin varlığının devamının kendi saÄŸlığına baÄŸlı olmadığını; bu devletin saÄŸlam temeller üzerine bina edildiÄŸini vurgulamıştır. (Devam)
Kurulma Sebepleri: 1.1929’da meydana gelen dünya ekonomik bunalımının Türkiye’yi de olumsuz etkilemesinden dolayı mecliste bunalımlar meydana gelmiÅŸtir. Mustafa Kemal bu bunalımın yeni bir partinin kurulması ile aşılacağına inanmaktadır. 2.Meclise demokrasinin gereÄŸi olan çok sesliliÄŸi getirmek. 3.Ülkenin çok partili hayata hazır hale geldiÄŸinin tahmin edilmesi.
- Mustafa Kemal, arkadaşı olan Ali Fethi Okyar’a Serbest Cumhuriyet Fırkası’nı kurdurmuÅŸtur. - Serbest Cumhuriyet Fırkası ekonomide devletçilik yerine liberal ekonomiyi savunmuÅŸtur. - Parti inkılâplar ve Mustafa Kemal’e saygılıydı. - Mustafa Kemal, baÅŸkanı olduÄŸu CHF ile SCF arasında tarafsız olacağına dair, Ali Fethi Okyar’a söz vermiÅŸtir. - Bir kaç ay sonra eski sistemi savunanların SCF’de toplanması Ali Fethi Okyar’ı kuÅŸkulandırdığı i&ccedi... (Devam)
- DerviÅŸ Mehmet denilen bir isyancı, Menemen halkını isyana çağırdı. - Ä°syanı önlemeye çalışan asteÄŸmen Mustafa Fehmi Kubilay, isyancılar tarafından öldürüldü. - Bölgeye gelen askeri birlikler isyanı bastırdı.
Önemi: 1.Çok partili hayat için ortam oluÅŸmadığı görüldü. 2.Rejimin yerleÅŸmesi için daha dikkatli olunması gerektiÄŸi görüldü. 3.SCF’nin kendi kendini kapatmasının haklılığı anlaşıldı.
Not: Ä°nkılâpların yerleÅŸmesi için 1945 yılına kadar bir daha çok partili hayat denenmedi. (Devam)
KuruluÅŸ Sebepleri: 1.CHP’de parti içi muhalefetin artması. 2.II. Dünya Savaşını demokrat devletlerin kazanması. 3.Türkiye’nin çok partili hayata hazır hale gelmesi.
- Demokrat Parti, CHP’den ayrılan Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan öncülüÄŸünde kuruldu. - 1946 yılında yapılan seçimleri, açık oy gizli tasnif esasına göre olduÄŸundan dolayı, CHP kazandı. - 1950 seçimlerini, gizli oy açık tasnif esasına göre, DP ezici bir çoÄŸunlukla kazandı ve ilk defa Türkiye’de CHP dışında baÅŸka bir parti yönetime geldi. - DP iktidarı 27 Mayıs 1960 askeri darbesine kadar devam etti. - 17 Eylül 1961’de devrin baÅŸbakanı Adnan Menderes idam edildi. (Devam)
Osmanlı Hukukunun Özellikleri: 1.Åžer’î ve örfî olmak üzere ikiye ayrılır. 2.Din, mezhep farkları ve kapitülasyonlar mezhep birliÄŸini engellemiÅŸtir. 3.Tanzimat döneminden itibaren batı hukuku taklit edilmeye baÅŸladı. 4.Kadın hakları kısıtlıdır. 5.Mahkemelerde tek yargıç vardır. 6.Avukatlık, son döneme kadar yoktur. 7.Laik deÄŸildir.
Türk Medeni Kanunun Kabulü (17 Åžubat 1926) Sebepleri: 1.Osmanlı’nın son döneminde hazırlanmış olan Mecellenin halkın medeni hukuka dair ihtiyaçlarını tam karşılayamaması. 2.Mecellenin sadece Hanefi mezhebini ölçü alması. 3.Bütün vatandaÅŸlarını eÅŸit kabul eden Türkiye Cumhuriyetinin yapısına Osmanlı zamanından kalan hukukun uymaması. 4.Hazırlayanlar; Mecelle’nin, deÄŸiÅŸen ÅŸartlara göre deÄŸiÅŸebileceÄŸini belirttiyse de; deÄ... (Devam)
EÄŸitim Alanında Yapılan Ä°nkılâpların Sebepleri: 1.EÄŸitimi çaÄŸdaÅŸlaÅŸtırmak. 2.Milli demokratik ve laik bir toplum oluÅŸturmak. 3.EÄŸitimi birleÅŸtirmek. 4.EÄŸitimdeki ikilik ve karışıklığı önlemek. 5.Cumhuriyet rejimini güçlendirecek eÄŸitim sistemini oluÅŸturmak. 6.Kültür ikiliÄŸi ve çatışmasını önlemek.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924) 1.EÄŸitim ve öÄŸretimde birlik saÄŸlandı. 2.Bütün okullar Milli EÄŸitim Bakanlığına baÄŸlandı. 3.EÄŸitim devletçi, milliyetçi ve laik bir karakter kazandı. 4.Azınlık okullarının zararlı faaliyetleri durduruldu. 5.Yabancı okullara Türkçe dersleri kondu. 6.Medreseler kapatıldı. 7.Ä°lköÄŸretim zorunlu ve parasız duruma getirildi. 8.EÄŸitimde eÅŸitlik saÄŸlandı.
Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (30 Kasım 1925)
Önemi: 1.Türk halkının bilime, akılcılığa ve laik düÅŸünceye yönelmesi açısından önemli bir adım atıldı. 2.Birlik beraberliÄŸin saÄŸlanması yönünde önemli bir adım atıldı. 3.Türkiye’nin falcılar, ÅŸeyhler, derviÅŸler ve büyücüler ülkesi olamayacağı ispatlandı.
Açıklamalar: - Aynı gün ÅŸeyh, derviÅŸ, mürit gibi unvanların kullanılması ve kurumlarla ilgili elbiselerin giyilmesi ve muskacılık yasaklandı. - Türbeler kapatılırken Yavuz ve Fatih gibi Türk büyüklerinin türbelerinin kapatılmaması; Türk Ä°nkılâbının tarihi kökleri koparmaya yönelik olmadığını gösterdi.
1 Mart 1922’de TBMM Ekonomi Çalışmalarının BaÅŸlıca Noktalarını Åžöyle BelirlemiÅŸtir:
1.Sanayii canlandırmak ve modern araçlara sahip olmak 2.Ormanları iyi hale getirmek 3.Toplum menfaatini doÄŸrudan ilgilendiren kuruluÅŸları ve iktisadi giriÅŸimleri gücümüz oranında devletleÅŸtirmek. 4.Madenlerimizi iÅŸletmek ve bu alana yönelen sermayeyi himaye etmek 5.Ekonomik bağımsızlığın korunabilmesi için bütçeyi ekonomik yapı ile uygun tutmak
Ä°zmir Ä°ktisat Kongresi (17 Åžubat-4 Mart 1923)
Kongrenin Toplanma Sebepleri:
1.Milli ekonominin amaçlarını ve amaçlara ulaÅŸmak için izlenecek yöntemi belirlemek 2.Ekonomik bağımsızlığın yöntemini belirlemek 3.Milli ekonominin temellerini atmak
Millî Dış Politikamızın Ä°lkeleri - Milli sınırlarımız içinde varlığımızı korumak - GerçekleÅŸmeyecek emeller peÅŸinde koÅŸmamak - Medeni ve insanca davranarak bunun karşılığında destek beklemek - DiÄŸer devletlerin iç politikalarından ve rejimlerinden etkilenmemek - Hiçbir ülkenin iç iÅŸlerine karışmamak, kendi iç iÅŸlerimize de dış devletleri karıştırmamak - Milli politikayı uygularken kamuoyunu dikkate almak - Dürüst, açık ve tutarlı olmak - Dünyadaki geliÅŸmeleri takip etmek - Barış içinde hakka ve hukuka uygun bir ÅŸekilde sorunları çözmek
Bu doÄŸrultuda; 1.Ä°ç ve dış politika ilkesi olarak “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” ilkesi benimsendi. 2.SavaÅŸ korunma amacı olarak görüldü. BaÅŸak bir devletin topraklarını almak için politika izlenmedi. 3.Milli Egemenlik ve milli menfaatler ön pla... (Devam)
Atatürkçülük ve Türk Ä°nkılâbının Özellikleri 1.Uyum içinde iÅŸleyen düÅŸünce ve ilkelerden oluÅŸan bir bütündür. 2.Milletin ihtiyaçlarından doÄŸmuÅŸtur. 3.Milli bir düÅŸünce sistemidir. 4.Ä°lerleme ve yenileÅŸmeye açıktır. 5.Temelinde insanlığın binlerce yıldır iÅŸlediÄŸi evrensel deÄŸerler vardır. 6.Dışarıdan alınmış bir ideoloji deÄŸildir. 7.DoÄŸmasının en önemli sebebi kiÅŸisel devlet yönetiminin hiç bir kesimin istek ve ihtiyaçlarını karşılayamamasıdır. 8.Türk Ä°nkılâbı’nda Fransız ve Rus Ä°htilalinden farklı olarak; fikri ve ideolojik hazırlık safhası yoktur. 9.Bağımsızlık ve egemenlik birlikte yürütülmüÅŸtür.
Türk Ä°nkılâbı’nın EvrenselliÄŸinin Kanıtları: 1.Tüm dünyada etkili olmuÅŸtur 2.Sömürü... (Devam)
Atatürk’ün Ölümü - Mustafa Kemal, 1937’de tespit edilen siroz hastalığını atlatamamış ve 10 Kasım 1938’de öldü. - 21 Kasım’da geçici olarak Ankara Etnografya Müzesi’ne konuldu. - 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e taşındı. - 1937 yılında çiftliklerini hazineye, bazı taşınmazlarını Ankara ve Bursa Belediyeleri’ne bağışladı. - Mirasından Türk Tarih Kurumu’na ve Türk Dil Kurumu’na pay ayırdı.
Atatürk'ün Ardından Söylenenler “Atatürk bu yüzyılın büyük insanlarından birinin tarihi baÅŸarılarını, Türk halkına ilham veren liderliÄŸini, modern dünyanın ileri görüÅŸlü anlayışını ve bir askeri lider olarak kudret ve yüksek cesaretini hatırlatmaktadır. Çöküntü halinde bulunan bir imparatorluktan özgür Türkiye' n... (Devam)
- Savaşın baÅŸlamasında Almanya ve Ä°talya’nın saldırgan tutumu etkili oldu. - Almanya ile Ä°talya’nın 1936’da kurduÄŸu Mihver Devletler Grubu’na 1937’de Japonya da katıldı.- Mihver Devletler karşısında Ä°ngiltere ile Fransa Müttefik Devletler Grubu’nu oluÅŸturdu.- 1936’da HabeÅŸistan’a saldıran Ä°talya daha sonra ise Arnavutluk’u ele geçirdi. - Hitler, 1938’de Avusturya’yı Almanya’ya baÄŸladı. - Almanlar 1939’da Çekoslovakya’yı iÅŸgal etti. Almanya ve Rusya aynı dönemde Polonya’yı iÅŸgal edince Fransa ve Ä°ngiltere olaya müdahale etti ve Ä°kinci Dünya Savaşı baÅŸladı.- Almanya, Rusya’ya da savaÅŸ ilan edince Ruslar, Ä°ngiltere tarafına geçti (1941).- Japonya, ABD’nin deniz üslerine ve Çin’e saldırınca; ABD ve Çin Japonya’ya karşı savaÅŸa girdi.- 1942’de reji... (Devam)
1.BirleÅŸmiÅŸ Milletler TeÅŸkilatı kuruldu.2.NATO kuruldu.3.Balkan Paktı kuruldu.4.BaÄŸdat Paktı kuruldu. BirleÅŸmiÅŸ Milletler BM TeÅŸkilatı’nın Yapısı ve Özellikleri: 1.Genel Kurul: TeÅŸkilattaki devletlerin üyeleri bu kuruldadır.2.Güvenlik Konseyi: 15 üyesi vardır. Bu üyelerden ABD, Ä°ngiltere, Çin, Fransa ve Rusya veto hakkına sahiptir.3.Ekonomik ve Sosyal Konsey: SavaÅŸlara sebep olabilecek sosyal ve ekonomik faktörleri ortadan kaldırmaya çalışır.4.Vesayet Konseyi: Kendi kendini idare edemeyecek devletleri idare etmek için kurulan bu birim günümüzde önemini kaybetmiÅŸtir.5.Milletlerarası Adalet Divanı: BM’nin yargı organıdır.6.Sekreterlik: Personelden oluÅŸur. Not: Türkiye de BM’nin kurucularındandır. Nato ve Özellikleri 1.Brüksel merkez olmak üzere 1948’de kuruldu.2.Uluslararası barışın korunması ve komünizme karÅŸÄ... (Devam)