Osmanlı Devleti’nde Hukuk

Osmanlı Hukukunun Özellikleri:

1.Şer’î ve örfî olmak üzere ikiye ayrılır.

2.Din,  mezhep farkları ve kapitülasyonlar mezhep birliğini engellemiştir.

3.Tanzimat döneminden itibaren batı hukuku taklit edilmeye başladı.

4.Kadın hakları kısıtlıdır.

5.Mahkemelerde tek yargıç vardır.

6.Avukatlık, son döneme kadar yoktur.

7.Laik değildir.

Türk Medeni Kanunun Kabulü (17 Şubat 1926)

Sebepleri:

1.Osmanlı’nın son döneminde hazırlanmış olan Mecellenin halkın medeni hukuka dair ihtiyaçlarını tam karşılayamaması.

2.Mecellenin sadece Hanefi mezhebini ölçü alması.

3.Bütün vatandaşlarını eşit kabul eden Türkiye Cumhuriyetinin yapısına Osmanlı zamanından kalan hukukun uymaması.

4.Hazırlayanlar; Mecelle’nin, değişen şartlara göre değişebileceğini belirttiyse de; değişen şartlara göre değiştirilmemesi.

İsviçre Medeni Kanunu’nun Türk Medeni Ka­nunu Olarak Kabul Edilmesinin Sebepleri:

1.Mevcut kanunların en yenisi olması

2.Demokratik olması.

3.Akılcı ve pratik olması.

4.Kadın ve erkek eşitliğine uygun olması.

Medeni Kanun’un Getirdiği Yenilikler:

1.Hukuk birliği ve düzeni sağlandı.

2.Vatandaşlar arasında hak ve ödevler bakımından eşitlik sağlandı.

3.Mirasta kadın erkek eşitliği sağlandı.

4.Toplumsal alanda kadın erkek eşitliği sağlandı.

5.Hukukta din ve mezhep farkı kaldırıldı.

6.Patrikhanenin din işleri dışındaki yetkileri kaldı­rıldı.

7.Boşanma hakkı kadına da erildi.

8.Boşanma durumunda kadın ve çocukların hakları güvence altına alındı.

9.Patrikhane ve konsoloslukların mahkeme kurma hakkı ellerinden alındı.

10.Hukuk düzeni laikleşti.

11.Modern Türk ailesi oluştu.

12.Aile hayatında eşitlik sağlandı.

13.Kadına meslek seçme özgürlüğü verildi.

14.Lozan Antlaşması’nın 48’nci maddesine göre azınlıklar kendi medeni meselelerini kendi mahke­melerinde halledecekti. Medeni kanunun kabulü ile azınlıkların bu hakkı kaldırıldı.

15.Azınlıkların hukuk özerkliği kesin olarak bitti.

16.Millet bilincinin oluşması için önemli bir adım atıldı.

17.Kadın ve erkek için tek eşle evlilik benimsendi.

18.Evlenme devlet kontrolüne alındı.

Açıklamalar:

1.Kapitülasyonlar, yabancı uyruklu kişilerin Os­manlı hukukuna uymasını engelliyordu.

2.Medeni Kanun kadınlara siyasal haklar verme­miştir.

3.Devlet yapısının laikleşmesi 1928’de tamam­landı.

4.1922.1928 arası laikleşmenin hızlı olduğu dö­nemdir.

5.1923.1933 çağdaşlaşmanın hızlı olduğu dönem­dir.

Din-Devlet ilişkisi ve Laikliğin Aşamaları

1.Saltanatın kaldırılması

2.Halifeliğin kaldırılması

3.Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti’nin kaldırılması.

4.Tevhid-i Tedrisat Kanununun çıkarılması.

5.Tekke, zaviye, dergâh ve türbelerin kapatılması.

6.Kılık kıyafet devrimi

7.Medeni Hukukun kabulü

8.Anayasadan “devletin dini İslâm’dır” maddesinin çıkarılması.

9.1937’de Laikliğin anayasaya alınması.

Not:  Hukukta laikliğin benimsenmesi; Avrupalıla­rın, ülkemizde yaşayan Hıristiyanların haklarını bahane ederek, iç işlerimize karışmasını önledi.