1. Tarih Yazıcılığının Gelişimi

- İnsanlar yaşadıkları olayları ve tecrübelerini bir sonraki nesillere aktarma ihtiyacı hissetmişlerdir.
- Bundan dolayı kendileri ile ilgili çeşitli konuları yazılı hale getirmişlerdir.

Tarih Yazıcılığına Örnekler:

- Hititlerde anallar (yıllıklar),
- Kök Türklerde kitabeler,
- Osmanlılarda vakayinâmeler,
- Ruslarda kronikler,

- Tarihi olaylar, toplumsal şartlara ve kültürel özelliklere göre farklı şekillerde yazılmıştır.

Yazılışına Göre Tarih Çeşitleri:

- Hikâyeci Tarih Yazıcılığı: Eski Yunan'da Heredot'un Historia adlı eseri gibi olaylar bir masal gibi anlatılır.
- Öğretici Tarih Yazıcılığı: Tukidides'in Peleponnes Savaşları gibi toplumu ahlaki yönden eğitmek ve milli birliği güçlendirmek için yazılır.
- Araştırıcı Tarih Yazıcılığı: Olayları sebep-sonuç ilişkisi içinde, tarafsız olarak inceler. 19. yüzyılda gelişmiştir. Günümüz bilimsel tarih anlayışının temelini oluşturur.

- Eski Yunanlılarda Heredotla başlayan tarih yazıcılığı, Tukididesle devam etmiştir.
- İslam tarih yazıcılığı, 7. yüzyılda ortaya çıkmıştır. 9. yüzyılda Taberi, 15. yüzyılda İbn Haldun önemli İslam tarihçileridir.
- Orta Çağ Avrupa'sında tarih anlayışı kilisenin baskısı altındadır. Tarih yazıcılığına eleştiri getirebilen Rönesans düşünürleri olmuştur.
- 18. yüzyılda kurulan Alman Tarih Okulu, tarihe sadece kaynaklara değinerek değil; daha geniş bir açıdan bakılması nın gerekliliğini ortaya koymuştur.
- 19. ve 20 yüzyıllarda tarih yazıclığı gelişerek devam etmiş, zamanla yeni yaklaşımlar ortaya çıkarmıştır. Biyografik, sosyolojik, spor, iş dünyası tarihi gibi...
 

2. Türklerde Tarih Yazıcılığı

a. Osmanlılarda Tarih Yazıcılığı

- Osmanlılarda tarih yazıcılığı bir devlet politikası olarak; yöneticilerin hayatı, başarıları, yaşanan siyasi ve askeri olayların anlatılması şeklinde gelişmiştir.
- Osmanlı tarih yazıcılığının amacı; gelecek nesillere devletin zaferlerini ve başarıları aktarmaktır.
- Olayların kaydını önce "şehnâmeciler" tutmuşlar,
- 18. yüzyıldan itibaren ise vakanüvis adıyla devlet tarihçisi sıfatını taşıyan kişiler yazmışlardır.
- İlk vakanüvis, Halepli Mustafa Nâimâ Efendi'dir. Nâimâ Efendi, tarihi olaylara sosyolojik yorumlar da yapmıştır.
- Vakanüvislerin yazdıkları dışında yazılmış olan önemli tarih eserleri de şunlardır:
- Hoca Sadeddin Efendi Tarihi
- Aşık Paşazade Tarihi
- Oruç Bey Tarihi
- Peçevi
- Selanikî Tarihi - Ahmet Cevdet Paşa Tarihi

b. Cumhuriyet Dönemi'nde Tarih Yazıcılığı

- Cumhuriyet Dönemi'nde Atatürk'ün yeni tarih anlayışı doğrultusunda önemli çalışmalar başlamıştır.
- Atatürk, milli mücadele yıllarında kitleleri ikna etmek için sık sık tarihten örnekler vermiştir.
- I. Türk Tarih Kongresi'nde "Anadolu ve Türk Tarihi" konusunda çalışmalar yapılmış, Türk tarih tezi ortaya çıkarılmıştır. Bu tez, Türklerin dünya uygarlığının gelişiminde önemli bir yere sahip olduğunu ispata çalışmıştır.
- Atatürk'ün 1931'de kurduğu Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti'nin amacı, Türk, İslam ve dünya tarihini incelemek ve elde edilen sonuçları yaymaktır. Kurum, bu amaçla toplantılar, konferanslar, kongreler, kazılar yapmakla, Türk ve Türkiye tarihi ile ilgili kitaplar yayınlamaktadır.