Yunanlılar, antik çağda, Anadolu’nun batısında bugünkü Yunanistan’da yaşayan bir toplumdur. Mezopotamya, Mısır ve Anadolu gibi doğu kültürlerinden etkilenerek çok büyük bir uygarlık kuran Yunanlılar, sanatta da çok ileri gitmişlerdir. Mimari, heykel ve seramik gibi alanlarda bir çok eserler veren Yunanlılar, kendilerinden sonraki uygarlıklara örnek olmuşlardır. Yunan sanatının etkilerini özellikle Rönesans akımında çok miktarda görmekteyiz.

 

Yunanlılar, Yunanistan’a dışarıdan gelmiştir. İlk geldiklerinde ilkel bir topluluktu. Sanatta ileri değildiler. Yaptıkları eserler bu yüzden çok basittir. Ancak bir süre sonra, Yunanistan’ın doğusunda kalan Mısır, Mezopotamya (Sümer, Babil, Akad Devletleri) ve Anadolu Uygarlıklarını (Tunç Çağı, Frig Devleti gibi) tanımış ve çok ileri olan bu sanatları öğrenip kendi yaptıkları eserlerine örnek almaya başlamışlardır. Doğudan etkilendikten sonra Yunan Sanatı gelişmiş ve büyük bir uygarlık yaratmıştır.

 

Yunan Sanatı beş döneme ayrılır:

 

1.     Geometrik Dönem: İlk dönemde Yunanlıların ilkel bir sanatları vardı. Yaptıkları eserlerde çok büyük değildi. Süslemelerde hep geometrik şekiller vardır. Henüz mimarlık ve heykel sanatında çok fazla eser görülmez.

2.      

3.     Doğu Etkisindeki Dönem: Mısır, Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarının sanatlarından etkilenen Yunanlılar onların eserlerini taklit etmişlerdir. Doğu sanatında görülen hayvan ve sfenks gibi desenler yapılmıştır.

4.      

5.     Arkaik Dönem: Yunanlılar sanatta ilerlemeye başlar. Mimari gelişmeye başlar, Tapınaklar inşa edilir. Taştan büyük heykeller yapılır. 

6.      

7.     Klasik Dönem: Sanatta en ileri oldukları dönemdir. En kaliteli eserler bu dönemde yapılır. Atina bir sanat merkezidir. Ünlü Atina tapınağı (Parthenon) yapılır. En ünlü sanatçılar, şairler bu dönemde yaşamıştır. Yunan sanatı diğer uygarlıkları da etkiler.

8.      

9.     Hellenistik Dönem:  Büyük İskender, Yunanistan’ın doğusundaki ülkeleri ele geçirerek büyük bir krallık kurar. Bu dönemde sanatta büyük değil fakat duygulara önem veren eserler yapılmıştır. Heykellerde ağlayan, sevinen insanlar gösterilir. 

10.             

Yunanlılar sanatın bütün alanlarıyla ilgilenmişlerdir. Evler, tapınaklar yapmışlar. İlk tiyatroyu kurmuşlar, konser salonları inşa etmişlerdir. Bir çok heykeller yapmışlar ve heykel sanatında önemli gelişmeler yaratmışlardır.

Yunanlıların bir çok tanrıları vardı. Dünyadaki her şeyi tanrılar yönetirdi. Yunanlılar, tanrıların insanlar gibi yaşadığına inanırlardı. Olimpos dağında evleri vardı. Orada otururlar, yemek yer, uyur, aşık olur ve evlenirlerdi. Bütün tanrıların en büyüğü Zeus’dur.

 

Yunanlılar tanrılarına tapmak için tapınaklar yapmışlardır. Tapınaklar Yunan evlerine benzerdi. Tapınağın içine tanrının heykelini koyarlar ve ona dua ederlerdi. Tapınaklar, kurallara göre inşa edilirdi.  Bu yüzden bütün Yunan tapınakları birbirine benzer. Bir oda ve onun etrafını çeviren sütunlardan oluşan tapınakların üzerinde hepsini örten bir çatı vardı. Tapınakların yapılmasında üç farklı kural vardır. Bu kuralları “düzen” denir.

 

1-       Dor Düzeni: Tapınağın ortasında bir oda vardır. Tapınağın etrafındaki sütunlar, yukarıdan aşağıya doğru genişler. Çatıyı taşımak için kullanılan sütunların üzerinde kanallar oyulmuştur. Sütunun üstünde daha geniş, tabak şeklinde bir taş vardır. Bu taşın üzerinde sütunları birbirine bağlayan uzun dar taşlar (arşitrav) vardır. Çatının etrafını çeviren bu taşların üstünde ise bir taş sırası daha vardır. Bunun üzerinde yanyana kanallar (= triglif)  ve bunların arasındaki boşluklar (= metop) oluşan bir süsleme görülür.

2-        

3-       İon Düzeni: Tapınağın planı Dor düzenindeki gibidir. Sütunlar genişlemeden dümdüz yükselir. Sütunların başında iki yana doğru kıvrılan volütlerden oluşan bir başlık yer alır. Bu başlık İon düzeninin en önemli özelliğidir. Sütunların altında bir de kaide vardır. Ayrıca arşitravın üzerinde, kabartmaların süslemelerin bulunduğu bir bölüm (friz) daha yapılmıştır.

4-        

5-       Korinth Düzeni:  Çok ince ve uzun olan sütunun üzerindeki başlıkta bitkilerden oluşan bir süsleme, altta ise İon Düzeninde olduğu gibi bir kaide vardır. Arşitravın üzerinde ise friz yapılmıştır. Bu son düzen, Yunanlıların en süslü düzenidir. Yunanlılardan sonra Romalılar tarafından da çok kullanılmıştır.

6-        

Yunanlılar tapınaklardan başka tiyatrolarda yapmışlardır. İlk tiyatro oyunları Yunanlılardan tarafından oynanmıştır. Tiyatroların planı belli kurallara göre düzenlenmiştir. Ortada bir sahne ve etrafında yarım daire şeklinde oturma sıraları yer alır. Seyircilerin oturduğu sıraların, sahneyi görmesi için biraz yüksek olmasına dikkat edilmiş, bunun için tiyatrolar dağ yamaçlarına yapılmıştır. Tiyatrolarda ayrıca, konserler, dövüşler de yapılmaktadır.

 

Yunanlılar ilk heykellerini yaparken Mısırlıları örnek almışlardır. Mısır heykellerinde görülen “Frontal Duruş” Arkaik dönemde yapılan Yunan Heykellerinde de görülür. Bu heykellerde genellikle kahramanlar, sporcular ve tanrılar gösterilmiştir. Figürler çok hareketsiz ve ilkel bir şekildedir.

 

Klasik dönemden başlayarak heykellerde daha canlı figürler görülür. Frontal duruş artık yapılmamaktadır. İnsan vücudunun ne kadar güzel olduğunu göstermek için çıplak insan heykelleri yapılmıştır. Bu heykellerde ideal güzellik gösterilmeye çalışılmıştır. İnsan vücudundaki oranlara dikkat etmişler heykelleri gerçeğe yakın yapmaya önem vermişlerdir. Klasik dönem heykellerinde daha çok tanrı heykelleri yapılmaya devam etmiştir.

 

Hellenistik dönemde ise Yunan heykellerinin en güzel örnekleri verilmiştir. Bu heykellerde insan vücudu bütün güzelliğiyle gösterilir. Figürlerin hareketleri çok canlıdır. Heykellerde sadece tanrılar ve krallar değil, halktan insanlar da gösterilmiştir.

Önceki
Önceki Konu:
Hitit Sanatı
Sonraki
Sonraki Konu:
Roma Sanatı

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Coğrafya Sitesi Matematik Sorusu Türkçe Sitesi