Serahs ve Talhab Savaşları 1039 yılında Gazneliler ile Selçuklular arasında yapılan savaşlardır.

Sultan Mesud, Selçukluların geri çekildiğini duyunca Hindistan'a sefere çıktı (1037). Kışın bastırması ile birlikte Selçuklular Horasan'da karışıklıklar çıkartmaya yeniden başladılar. Hindistan'ın Hansi Kalesi'ni fetheden Sultan Mesud Sübaşıya derhal saldırın emri verdi. Selçuklulara göre Gazneli ordusu çok daha donanımlı ve sayıca daha fazlaydı.

Selçuklular küçük birliklerle Gazne ordusunu yıpratıyor ve en kötü durumda çöldeki Rey şehrine çekilmek için hazırlanıyordu. Serahs'da bir gün kadar süren bu savaşı Selçuklular kazandı. (1038).

Geleneklere göre zaferin görüşülmesi için bir kurultay toplandı. Burada Selçuklular aynı zamanda bir devlet ilanı provası yapma fırsatı buldular. Eski yerlere ilave olarak;

- Serahs Musa Yabgu'ya
- Merv Çağrı Bey'e verildi.

Üçlü yönetim gibi görünse de aslında devletin başı Tuğrul Bey'di. Bunu bu şehirleri Tuğrul Bey'in bölüştürmesinden anlıyoruz.

Nişabur, zaferden 12 gün sonra İbrahim Yinal tarafından teslim alındı. Cuma günü hutbe es-Sultanü'l Muazzam ünvanıyla Tuğrul Bey adına okutuldu. Daha sonra şehre gelen Tuğrul Bey Sultan Mesud'un tahtına oturdu ve Nişabur'un ileri gelenlerinin kaygılarını giderdi. Ardından Tuğrul Bey, Zaferi bildirmek için Abbasi halifesine elçi gönderdi.

Tüm bu gelişmelerden sonra Çağrı Bey Nişabur'a askerleri ile geldi ve şehri yağmalamak istedi. Tuğrul Bey buna engel oldu ve Çağrı Bey'in askerlerine 30000 dinar ödedi. Sultan Mesud ise Cend meliki ile işbirliği yaptı ve ordularını Herat, Merv ve Belh'e doğru gönderdi. Çağrı Bey bu sırada Sultanın ordularının üzerine geldiğini öğrenmiş buna karşın Faryab ve Talekan gibi şehirleri yağmalamaya devam etmiştir.

Sultan Mesud'un ordugahına baskınlar düzenleyen Çağrı Bey en sonunda onunla birebir savaşma yoluna gitti ancak yenilgiye uğradı (1039). Selçuklular çöle kaçarken Sultan onları takip etmedi.

Bir süre sonra Sultan Mesud yeniden Selçuklular üzerine harekete geçti. Talh-ab denilen yerde küçük çatışmalar sürerken Sultan Mesud Ramazan'ın bitmesini beklemeyi tercih etti. Bayram Namazı sırasında saldıran Selçuklular bir kez daha Gaznelilere mağlup oldu (1039).

Gazneliler bu kez Selçuklu şehirlerine yöneldi. Ancak Türkmenlerin vur-kaç taktiği ile uyguladığı baskınlar orduyu yıpratmaktaydı. Yeniden barış yapıldı. Yeni anlaşmaya göre Selçuklular Nesa, Baverd ve Ferave'ye çekilecekti. Yani Merv, Serahs ve Nişabur'u boşaltacaktı. İki taraf da barışa inanmıyor ve yeni bir savaş için hazırlık yapıyordu.

Sultan Mesud, Tuğrul Bey'i yakalamak amacıyla 1040'da Nişabur'a girdi. Tuğrul Bey ile işbirliği yapanları cezalandırdı.

Horasan'da kıtlık olması sebebiyle kış her iki taraf için de zor geçti. Ancak Selçuklular bu şartlara Gaznelilere göre daha dayanıklıydı. Bu şartlarda nihai bir savaş kaçınılmazdı.