- Orta Asya'da kurulan kültürlerin merkezleri MÖ 5000 yıllarına dayanmaktadır.
- Yapılan kazılar sonucu Yontma Taş Çağı'na uzanan kültür bölgeleri bulunmuştur.
- Kazılarda ortaya çıkan pek çok buluntu, bu kültürlerin Orta Asya'da kurulan Türk devletlerini de etkilediğini göstermektedir.

Orta Asya Uygarlığını Oluşturan Kültürler

Anav Kültürü (MÖ 4500-MO 1000)

- Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat yakınlarındaki Anav bölgesinde yapılan kazılarda ortaya çıkmıştır.
- Orta Asya'nın en eski kültürüdür.
- Yerleşik hayata geçmiş, tuğladan yapılma evlerde oturmuşlardır.
- Koyun, keçi, sığır ve deve yetiştirmişlerdir.
- Tarımla uğraşmışlardır.

Afanasyevo Kültürü (MÖ 3000-MÖ 1700)

- Altay ve Sayan Dağları'nın batısındaki bozkırlarda gelişen bir kültürdür.
- Türklerin en eski kültürüdür.Koyun ve at beslemişler, avcılıkla uğraşmışlardır.

Andronova Kültürü (MÖ 1700-MÖ 1200)

- Altay-Tanrı Dağları, Güney Sibirya ve Hazar Denizi'nin doğusuna kadar olan bölgede oluşmuş bir kültürdür.
- Orta Asya'da en geniş kültürdür.Tunç ve altından yapılmış eşyalar, hayvan figürleri yapmışlardır.
- Atı binek ve yük hayvanı olarak kullanmışlardır.

Karasuk Kültürü (MÖ 1200-MÖ 700)

- Karasuk nehri çevresinde oluşmuştur.
- Demiri işlemişlerdir.Yünlü dokuma ve keçeden çadır yapmışlardır.

Tagar Kültürü (MÖ 700-MÖ 100)

- Abakan bölgesinde görülmüştür.
- En genç ve gelişmiş kültürdür.
- Bu kültüre ait, İki yüzü keskin hançerler, ok uçları, iğne, bilezik bulunmuştur.

İskitler

- MÖ 7 ve 2. yüzyıllar arasında Karadeniz'in kuzeyinde kurulan bir uygarlıktır.
- Yapılan kazılar sonucunda ele geçen buluntulara bakarak, İskitlerin Türk kökenli oldukları düşünülmektedir.
- İskitler, tarihte bilinen ilk Türk devleti olarak adlandırılmaktadır.
- Savaşçı bir topluluk olan ve Kafkaslar üzerinden Anadolu'ya seferler yapan İskitler, Medlerle birlikte Urartuları yıkmışlardır.
- Mısır'a kadar ilerleyen İskitler, Perslerle savaşmışlardır. Bu savaşlar İskitlerin Alper Tunga, İranlıların Şehnâme destanlarında anlatılmaktadır.
- Konargöçer olarak yaşayan İskitler, hayvancılıkla uğraşmışlar, çadır şeklinde geliştirilmiş arabalar içinde yaşamışlardır.
- İskitler, at üstünde ok atmalarıyla ünlenmişlerdir.
- İskitler, altın ve gümüş işlemeciliğinde iyiydiler. Bu sebeple onlara "bozkırların kuyumcuları" denmiştir.
- Yaptıkları figürlerde, hayvan üslübunu kullanmışlardır. Hayvan üslübunda kuş, at, geyik motifleri ön plandadır.
- İskitler, Gök Tanrı dinine inanıyorlardı.