(MÖ 12. yy - MÖ 4. yy)

- İyonya, İzmir ile Büyük Menderes nehirleri arasında kalan bölgenin adıdır.
- MÖ 12' yy. Yunanistan'dan göç eden Akalar'ın bir kısmı Batı Anadolu'da İyon şehir Devleti'ni kurarak bir ticaret ve sanat merkezi haline getirdiler. Bunların en önemlileri Millet, Efes ve İzmir'dir.
- Akdeniz'de ve Karadeniz'de (Giresun ve Trabzon) koloniler kurarak bu günkü yerleşim merkezlerinin temelini attılar.
- MÖ 7.yy'da Lidya'nın egemenliğine giren İyonya daha sonra Pers imparatorluğuna bağlandı.
- İyonya şehir devletlerini önce krallar, MÖ 500'den itibaren asillerin kurmuş olduğu oligarşiler (iktidarın bir grubun veya bir ailenin ya da bir sınıfın elinde bulunması), sonradan da demokratik hükümetler yönetmiştir.
- İyonlar, Anadolu ile Ege ve Akdeniz kıyılarında ticaret kolonileri kurdular. Ayrıca yaşadıkları topraklar, karadan Mezopotamya ile de bağlantılar içerisindeydi. Bu ticari konum İyonların Mısır ve Mezopotamya uygarlıklarında yararlanmalarını katkıda bulunmuştur.
- Kolonicilik alanında birbiriyle rekabet ettikleri için merkezi bir devlet kuramamışlardır.
- İyonlar deniz ticaretinde de gelişmişlerdi.
- Fenike yazısını batıya aktaran İyonlar olmuştur.
- İyon Edebiyatının en önemli eseri, Homeros'un "İlyada ve Odesa Destanı" dır.
- İyonlar bilim ve sanatta gelişmişlerdir. Matematik'te Tales ve Pisagor, Tarih'te Heredot, Tıp'ta Hipokrat, Felsefe'de Diojen.
- İyonyalılar, anıtsal mimaride ve heykeltıraşlıkta başarılı eserler ortaya koydular. Efes'teki Artemis tapınağı İyonlara aittir.