Hindistanda Akhun Hakimiyeti Dönemi, hindistanda akhun hakimiyeti dönemi

Hindistan'da Akhun Hakimiyeti Dönemi
VI. yüzyılda Kuzey Hindistan'da Kuşanların yerini alacak olan Akhunlar, daha sonra Gazneli, Gurlu ve Temürlülerin de yaptıkları gibi, elverişli zamanlarda Afganistan'ı Hint kıtasına bağlayan önemli yollar üzerinde bulunan Gazne şehrinden hareketle Orta Asya gibi az yağmur yağan ve kendileri için müsait bir iklime sahip olan Pencap bölgesine akınlara başladılar. Bu akınlar, Bengal Körfezi'nden Sind ırmağı ağzına kadar uzanan geniş bir saha üzerinde hakim olan Guptalar tarafından başlangıçta durdurulmuş ve 470 yıllarında muhtemel bir istilâyı önleyebilecek tedbirler de alınmıştı. Buna rağmen Akhun Hükümdarı Toraman (484-515) kısa bir sürede bölgeyi istilâ etmeye başlayacak ve halefi Mihirakula zamanında (515'-550) Gupta Devleti dağıtılarak, Kuzey Hindistan tamamen ele geçirilecektir.

Akhunlar, önceleri Kuşanlar ve diğerleri gibi Mleccha (yabancı, barbar) olarak anılmalarına rağmen Orta Hindistan yaylalarına kadar hakimiyetlerini yayıp, bölgede iyice yerleştikten sonra milliyetleri tanınmış ve Hint kaynakları tarafından HÑn veya HÑnalar olarak zikredilmeye başlanmıştır. V. yüzyıldan itibaren yaklaşık iki asır Kuzey Hindistan'ın en kudretli siyasi varlığı olarak görülen bu Türk devleti, temasa geçtiği Hint devletleriyle siyasi, askeri ve kültür alanlarında münasebetlerde bulunarak Hint halkının hafızasında uzun süre yer edecek izler bırakmıştır. Hintlilerin ilk defa Kuşanlarda gördükleri at ve at kültürü bu dönemde Hindistan'a iyice yerleştiği gibi, 530 senesinde Galyûr (Gwalior) yakınlarına dikilen anıtta ifadesini bulduğu şekilde Hint toplumu da Türkleri "eşsiz kahramanlığa sahip ve dünyaya hakim olan kimseler" olarak tanımaya başlayacaktır.

Batı Göktürk-Sasani ittifakı sonunda, 557 yılında Afganistan'daki hakimiyetlerini kaybeden Akhunlar kısa bir süre sonra Hindistan'da da yıkılmaya yüz tutacaklar ve VII. yüzyılın başlarında Hindu asıllı racalar tarafından ortadan kaldırılacaktır. Sadece bunlardan bir grup, Türk Şâhiler adı altında 870 yılına kadar Afganistan ile Hindistan arasındaki Ohind mıntıkasında varlığını sürdürebilmiştir. Vaktiyle Saka ve Kuşanları eriten yerli nüfus Hindistan'daki Akhunları da aynı akıbete uğratırken, muhtemelen Türk Şâhilere dayanan büyük bir Türk kitlesi Afganistan'ın en dağlık bölgelerine çekilmek suretiyle varlığını muhafaza etmiş ve Gazneli Mahmud'un Hind seferlerinde önemli roller oynamıştır. Dolayısıyla bu grup daha sonra Hindistan'da kurulacak Türk hakimiyeti için temel teşkil ettiği gibi aynı zamanda bugünkü Pakistan'ın da ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

-

NOT: Bu ilgili makale, Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi'nin I. Cildinde bulunmakta ve Prof. Dr. Salim Cöhce'nin "Hindistan'da İlk Türk Hakimiyeti: Kuşanlar Ve Akhunlar" adlı makalesinden size bilgiler sunulmuştur.