Avrupa hunlarının mirası efsane ve gerçek, avrupa hunları efsanesi, avrupa hunları ve gerçek
Avrupa Hunları ' Efsane ve Gerçek Avrupalı'nın hatırasında Hunlar kadar derin iz bırakan başka bir kavim yoktur. Kilise çevrelerinde Attila'nın Galya ve İtalya seferlerinden dolayı daha İlk Ortaçağdan beri bir çok efsane meydana gelmiş ve bu efsaneler sahne sanatına bol malzeme sağlamıştır. Fakat, Avrupa kavimleri arasında meydana gelen Attila ve kavmi hakkındaki efsaneler ülkelere göre değişir. Bundan başka, daha Attila zamanında meydana gelen ve efsane unsurunu oluşturan menkibeler bunların en değerlileridir. Hırıstiyanlar, günahlarından dolayı Allah'ın kendilerini cezalandırmak maksadıyla, Attila'yı gönderdiğini düşünmüşlerdir ve ona Flagellum Dei (Allah'ın Kamçısı) ünvanını vermişlerdi. Lâkin Attila'ya mal edilen bu adlandırmanın Augustinus (350-430) tarafından Alarik ve Gotlar hakkında 410'da Roma'yı tahrip etmelerinden dolayı kullanıldığı, daha sonraki yüzyıllarda Attila hakkında kullanılmaya başladığı anlaşılmıştır. Attila'nın kendisi de Allah tarafından gönderildiğine ve elindeki kılıcın bunun bir alâmeti olduğuna inanıyordu. Bizanslılar Attila'nın öldüğüne inanmamış ve onun bir komplo kurbanı olduğunu düşünmüşlerdir.
Got-Longobard efsanelerinde Attila, harpten hoşlanan, ılımlı tabiatta ve keskin zekâlı bir hükümdardır. Kilise menkıbelerinde Attila, dünya hâkimi ise de, silâhsız ve âciz kilise mensupları ondan üstündürler. Paris halkı Attila'dan korktuğundan daha emin bir yere sığınmayı düşünmüştür. Galya'da meydana gelen menkıbelerde Attila, genellikle çok kan dökücü ve merhametsizdir. Almanya'da meydana gelen menkıbelerin en tanınmışı, 10000 bâkire ile ilgili Ursula efsanesidir. Efsanenin aslı Hun prensinin evlilik teklifini reddeden bir İngiliz prensesinin öldürülmesi ve bundan sonra onun yerine 11000 meleğin zuhur ederek Hunları kaçırmasıdır. Fransa'da meydana gelen bu olaydan dolayı Fransız rahipler Attila'yı hiç sevmediler. Çok abartılan bu efsanedeki olaylar sebebiyle Hunlar çok tâhripkar olarak anlatılırlar. Bu yüzden Attila ve Hunları Fransız okul kitaplarında çok vahşi ve kan dökücü görülürler. Efsaneler halk düşüncesini yansıtmakla beraber tarihi içerik bakımından zayıftır.
İtalyanlar arasında Attila çok değişik şekildedir. Bu ülkede daha sonraki yüzyıllarda meydana gelen pek çok olay Attila'ya mal edilmiştir. Dante'ye göre Attila, Hırıstiyanlığı sevmediğinden birçok İtalyan şehrini kül etmiştir. İtalyan efsanelerinde köpek başlı olarak anlatılan Attila, çok zeki ve kabiliyetli bir insandı. Birçok İtalyan Attila efsanesine göre, Attila İtalya'da mahvolmuştur. Lâkin İtalyan efsanelerinin çoğunda Fransız efsanelerinin izlerine rastlanır. Buna karşılık Cermen efsanelerinde Attila, çok büyük ve âlicenap bir hükümdardır. Attila'nın sarayında birçok Cermen hükümdarı yaşar. Nibelungen destanı Hun-Cermen mücadelelerinden meydana gelmiştir. Bu hikâyelerde Attila, Etzel adında büyük otoriteye sahip, azametli, asil ruhlu bir hükümdardır. Öldürülen Burgund kralı Sigfried'in karısı ile evlenebilmek için Hırıstiyanlığı kabul eder. Attila'nın sarayında çok kibar, nazik ve cömert Hırıstiyan ve pagan prensler bir arada yaşarlar. Bu evlenme sırasında Viyana'da 17 gün düğün yapılıyor ve at oynatılıyor. Nibelungen'de işlenen olaylar 13. yüzyılda meçhul bir yazar tarafından bir Lâtin Epos'undan yararlanarak yazılmıştır. Zira bu şarkılarda daha sonraki tarihi olaylara rastlanır. Burada Attila mültefit, asil ruhlu, iyi bir kraldır. Sulhu çok sever ve yalnız asilere karşı kılıç kullanır. Kuzey Cermenleri arasında ise Attila (Atli), servete haris, hilekâr ve haşin bir hükümdardır. İzlanda'ya kadar uzanan sahalarda yaşayan Cermenler arasında Attila efsanesine rastlanır.
Macarlar arasında Attila ve Hunların çok değişik bir yeri vardır. Bir zamanlar, Hunlarla Onoğurların karışarak yeni bir siyasi Türk topluluğu meydana getirdiği sırada onlarla beraber yaşadıkları sanılan eski Macarlar, Hunları Macarların ceddi sayar ve en eski Macar kroniklerinde bu görüş yer tutar. İsmen bilinen ilk Macar reisi Ãrpad ailesi üyeleri arasında, efsanevi cedlerinin Attila olduğu inancı yerleşmişti. Bugün Romanya'nın Erdel (Transilvanya) eyaletinde yaşayan Macar kabilesi Sekeller de kendilerini Hunların ahfadı sayarlar. Bu yüzden Macar sarayında ve Macarlar arasında, daha başlangıçtan beri bir Hun geleneğinin varolduğu tahmin ediliyor. Macarlar arasında yayılmış bulunan Hunor ve Magyar efsanesi, tarihin derinliklerinden süzülen ve geçmişin karanlıklarından devralınan bir kısım silik tarihi hatıraların bir devamı sayılabilir. Bu efsaneden anlaşıldığına göre bu iki kardeş Maeotis (Azak Denizi kıyıları) ovalarında avlanırken orada rastladıkları bir geyiği izledikleri sırada karşılaştıkları Alan reisinin iki kızı ile evlenirler ve bu evlilikten Hunlar ve Macarlar türer. Daha 13. yüzyılda Macarlar arasında Attila ve Hunların geleneği yaşıyordu. 15. yüzyılda Macarlar arasında Hun-Macar efsanesi yeniden canlanır. Hunyadi'nin oğlu Matyas II. Attila'dır. 19. yüzyıl Macar edibleri Hun efsanesini mahirane işlemişlerdir. Aslında Attila efsanesi çok menşeli ve değişik bir terkipdir. Bunun içinde daha hayatta iken Attila'nın halkı ile beraber inandığı bir efsane unsuru mevcut olduğu gibi, yabancılar arasında Attila efsanesinin en doğru varyantı Macarlar arasında meydana gelmiş veya başından beri yaşamıştır. Zira Ãrpad'lar ailesi hükümdarları ve Ortaçağ Macarları Attila'yı ve Hunlarını kendi cedleri saymış ve onlarla iftihar etmişlerdir. Bu gelenek özellikle Sekeller arasında kuvvetle yaşamakta ve onların gurur kaynağı olmaktadır. Ayrıca Macarlar, Attila'yı ve Hunlarını daima sevgi ve büyük bir ilgi ile anmışlardır. Bunun temelinde, Macarların Doğulu oluşu ve eski kültürlerinin İsteb sahasından gelmiş olması ve Türk karakteri taşıyan bir kavim olmaları yatar. Hunları ve Macarları birbirlerine bağlayan unsurlar bu yapıdan ileri gelmektedir.
Not: Bu ilgili makale, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Öğretim Görevilisi sayın Prof. Dr. Şerif Baştav'ın Türk Tarihi Ansiklopedisi'nin 1. Cildinde yer alan "Avrupa Hunları" adlı makalesinden derlenmiştir.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.