Duraklama Dönemi'nde iyi gitmeyen işlerin düzeltilebilmesi için Yükselme Dönemi örnek alınarak bazı yenilikler yapılmıştır. Kurumların kendini yenileyip çağa ayak uydurması sağlanamadığından yapılan yeniliklerden olumlu sonuç alınamamıştır.

II. Osman (Genç Osman)

Yeniçerin artık düzeltilemeyeceği gerekçesiyle, bu ocağı ortadan kaldırmayı tasarlamıştır. Deneyimsizliği nedeniyle düşüncelerini çevresine açıklayınca, padişahın niyetini öğrenen yeniçeriler ayaklanmışlardır. Şeyhülislamdan alınan fetva ile Genç Osman tahttan indirilerek öldürülmüştür (1622). Genç Osman kendi askeri tarafından öldürülen ilk Osmanlı padişahıdır.

IV. Murat

12 yaşında padişah oldu. Deneyimini arttırıp devlet işlerine egemen oldu. Zor kullanarak ülkede güvenliği sağladı. Kahveleri kapattı, tütün ve içki içilmesini yasakladı, yeniçerileri disipline soktu. Koyduğu yasakların uygulanmasını sağlamak için tebdil gezerek (kıyafet değiştirerek) denetledi. Devlet büyüklerinden yapılacak yenilikler konusunda görüş almak için rapor istedi. Bunlardan Koçi Bey'in önerileri beğenilmesine rağmen uygulanamadı. Çünkü IV. Murat'ın herkese yasakladığı içkiye aşırı düşkünlüğü, genç yaşta ölümüne neden oldu.

IV. Mehmet

7 yaşında tahta çıktı. Sadrazam Tarhuncu Ahmet Paşa Osmanlı Devleti'nde gelir - gider dengesini ayarlayarak ilk denk bütçeyi yaptı. Bütçeyi denkleştirmek için saray giderlerini kısması, saraydaki dalkavukların hoşuna gitmedi. Padişaha, Tarhuncu Ahmet Paşa'nın kendisini tahttan indireceği söylenince sadrazam öldürüldü.

Ülkeyi bunalımdan kurtarmak için deneyimli devlet adamı Köprülü Mehmet Paşa'ya sadrazamlık önerilmiştir. Köprülü Osmanlı tarihinde ilk kez sadrazamlığı kabuk etmek için bazı koşullar ileri sürmüştür. Köprülü'nün sadrazamlığı kabul etmek için ileri sürdüğü istekler şunlardır:

Sarayın devlet işlerine karışmaması, önerilerinin saray tarafından kabul edilmesi ve hakkında şikayet olursa savunması alınmadan cezalandırılmaması, Devletin içinde bulunduğu ağır bunalımdan kurtarılması için padişah Köprülü'nün isteklerini kabul etmiştir (1656 - 1661).

Köprülü Mehmet Paşa, şiddet kullanarak güvenliği sağladı. IV. Mehmet Köprülü Mehmet Paşa'nın ölümünden sonra oğullarını sadrazamlık görevine getirdi. Osmanlı Tarihinde Köprülü Mehmet Paşa, Fazıl Ahmet Paşa, Amcazade Hüseyin Paşa'nın sadrazamlıkları "Köprülüler Dönemi" olarak adlandırıldı. Bu aile XVII. yüzyılın ikinci yarısına damgasını vurmuştur.