4. murat devri, 4. murat dönemi, 4. murat ve devletin yeniden canlanması, devletin yeniden canlanması 4. murat, 4. murad ve devletin canlanması, 4. murad ve devletin yeniden canlanması, 4. murad, IV. murad dönemi

(iv) IV. Murat ve Devletin Yeniden Canlanması: II. Selim'den sonra "silin padişahlar dönemi"ne girilir. IV. Murat'ın tahta çıktığı 1623 yılına kadar olan bu dönemde, saltanat mücadelesinde kardeş katilliği artarak sürüyor, I. Mustafa gibi gerçekten akli dengesi bozulmuş olanlar tahta çıkıyor, haremin devlet işlerindeki etkisi artıyor, askeri disiplini bozulmuş olan yeniçeri ocağı bulduğu her fırsatta ayaklanıp karışıklık çıkardığı yetmiyormuş gibi, devlet işlerinde haremle birlikte en etkili güç haline geliyordu. Yeniçerileri ortadan kaldırmak isteyen ilk padişah II. Osman'dır. Bunun için büyük bir Asya ordusu kurmayı planlamış ve bunlarla İstanbul'a yürüyüp yeniçeri ve sipahi ocaklarını ortadan kaldırmayı, yeni ve güçlü bir orduyla devleti güçlendirmeyi denemiştir. Ancak, 1622'de yeniçeri ve sipahilerin ayaklanması sonucu annesi Safiye Sultan'ın da dolaplarıyla I. Mustafa yeniden tahta çıkarılmış ve II. Osman öldürülmüştür. II. Osman tebaası tarafından öldürülen ilk Osmanlı padişahıdır ve devletin ne duruma düştüğünün de en iyi belirtisidir.

            Osmanlı Devleti'nin böyle bir ortamda ihtiyaç duyduğu, yeniçerilerin acımasızlığını, sivil yönetimin çürümüşlüğünü ortadan kaldıracak, en az onlar kadar zalim ve onların saygı duymadığı kanun düzeni tekrar kuracak bir "tiran"dı. Tahta geçtiğinde 14. yaşında olan Murat, zamanla tam böyle bir hükümdar oldu. Evliya Çelebi, Murat'ın Osmanlı padişahları arasında en acımasızı olduğunu yazar. Murat tahta geçtiği zaman devletin her yerinde karışıklık vardı. Anadolu iç savaş ve ayaklanmalarla inliyor, İran, Bağdat ve Erivan'ı ele geçiriyor, Lübnan'da kabileler isyan ediyor, Mısır valileri sadakatsizlik örnekleri veriyor, Berberi kabileleri bağımsızlık için çalışıyor, Kırım Tatarları ayaklanıyor, çapulcu Kazaklar boğaza kadar tüm Karadeniz kıyılarını yağmalıyordu. Bu felaket durum genç Murat'ın kesin gözlemlerine konu oldu ve önemli dersler çıkardı. Kısa bir süre sonra da devletin yönetimini tümüyle eline aldı.

            IV. Murat, önce yönetimi haremden ve dolap çeviren vezirlerden kurtardı. Yeniçeri ve sipahilere bağlılık yemini ettirdi ve estirdiği terör anarşinin sonunu getirdi. Bu iki ocağın devlet işlerindeki etkisinin ortadan kaldırdıktan sonra Anadolu'daki ayaklanmaları bastırdı ve 1635'te ilk Asya seferine çıkarak Erivan'ı yeniden ele geçirdi. 1638'de Bağdat seferine çıktı. Bağdat geri alındıktan sonra İran'la, yüzyıl önce Kanuni Sultan Süleyman'ın yaptığı gibi barışa benzer bir barış yapıldı. Bu gazi geleneğini sürdürerek ordusunun başında savaşan Osmanlı padişahlarının yaptığı son barış olacaktır. IV. Murat işleri tam yoluna koymadan 1640'ta öldü. Devlet ölümünden sonra yeniden büyük bir çöküntü içine girecektir. IV. Murat'ın yerine, tümüyle Topkapı'da yetişen, korku içinde büyüyen, ağabeyinin zulmünü devralan, ama onun değerlerini almamış bulunan I. İbrahim geçti.

Not: Bu ilgili makale Oral Sander'in "Siyasi Tarih ilkçağlardan 1918'e" adlı eserinden yararlanıp yazılmıştır.

Kitabı, İmge Kitabevi Yayınları'ndan temin edebilirsiniz.

-

Siyasi Tarih'in Tüm Konuları İçin >> Siyasi Tarih << Sayfasına Bakmanızı Öneriyoruz.

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Popüler Sayfalar:
Son Ziyaretler:
Coğrafya Sitesi Matematik Sorusu Türkçe Sitesi