19. Yüzyıl Avrupası

Giriş

Günümüz dünyasındaki milletlerarası münasebetlerin yapısını, ve niteliğini oluşturan gelişmelerin başlangıcı, 1914-18 arasında ceryan etmiş olan 1'inci Dünya Savaşı ve onun sonuçlarına kadar gitmektedir. Fakat 1'inci Dünya Savaşı da durup dururken patlak vermiş olan bir milletlerarası buhran değildir. Bu savaş, 1789-1815 arasında Avrupa'yı alt-üst etmiş olan ve bundan da daha mühim olarak insanın siyasal yaşayışında tesirlerini günümüze kadar sürdüren çeşitli siyasal fikir akımlarını ortaya çıkarmış bulunan Fransız İhtilalinden sonra kendisini gösteren gelişmelerin bir sonucu olmuştur. Yani, 1'inci Dünya Savaşının kökleri, 1815-1914 arasının siyasal ve diplomatik gelişmelerinde yatmaktadır. Bu sebeple, 19'uncu yüzyılın panoramasını çizmeden, 1'inci Dünya Savaşını ve onun sonuçlarını anlamaya imkan yoktur. Bu kısımda, bu panoramayı çizmeye ve 19'uncu yüzyılın temel siyasal ve diplomatik unsurlarını vermeye çalışacağız. 1815-1914 devresini ele aldığımızda, bu devrenin, nitelikleri itibariyle birbirinden farklı iki kısma ayrıldığını görürüz. Birincisi, 1815-71 devresi, ikincisi de 1871-1914 devresidir. Birinci kısım, doğrudan doğruya Fransız İhtilalinin ortaya çıkardığı fikir akımlarının gelişme ve tesirlerini içine almakta, buna karşılık, ikinci kısım da,  bu fikir akımlarından Nasyonalizm veya Milliyetçilik dediğimiz, milli birlik hareketlerinin gerçekleşmesi sonucu, Avrupa'nın kuvvet yapısında meydana gelen büyük değişmenin doğurduğu yeni kuvvet münasebetlerini veya yeni yapıdaki milletlerarası münasebetleri ihtiva etmektedir. Tabiatıyla bu söylediklerimiz sadece Avrupa gelişmeleriyle ilgili bulunmaktadır. Halbuki, bilhassa 19'uncu yüzyılın sonlarına doğru milletlerarası münasebetlere Afrika ve Uzakdoğu gibi yeni alanlarla, Birleşik Amerika ve Japonya gibi iki tane Avrupa dışı kuvvet de dahil olmuştur. Milletlerarası münasebetlerin bu yeni alan ve unsurlarını da gözden geçirmemek, 19'uncu yüzyılın genel tablosunu eksik çizmek olur. Bu sebeple, Avrupa'nın, yukarıda belirttiğimiz iki kısımdaki gelişmelerini ana çizgilerle ele aldıktan sonra, bu yeni alan ve unsurlara da kısaca değinmeğe çalışacağız. Tabii bu arada Osmanlı İmparatorluğunun 19'uncu yüzyıl içindeki durumunu ve gelişmelerini de gözden geçireceğiz.