Meclis-i Mebusan

Osmanlı Devleti'nde ilk defa 1876 Ka-nun-ı Esasi'sine göre kurulan millet vekilleri meclisi. Hükümet organlarının kendi yetki ve görev alanları içerisinde çalışmasını belirten, kuvvetler ayrılığı ilkesine göre;

Osmanlı Devleti'nde ilk defa 1876 Ka-nun-ı Esasi'sine göre kurulan millet vekilleri meclisi. Hükümet organlarının kendi yetki ve görev alanları içerisinde çalışmasını belirten, kuvvetler ayrılığı ilkesine göre; bu güçler yasama, yargı ve yürütme başlıkları altında toplanmıştır. Yasama görevini üstlenen meclisler, 1876 Anayasa'sına göre ayan ve Meclis-i Meb'usan adı altında Osmanlı parlamentosunu oluşturmuşlardır. ayan Meclisi üyelerini, padişah tayin ederken Meclis-i Meb'usan üyeleri, iki dereceli seçim sistemiyle seçilirlerdi.

1876 Kanuni Esasi'nin ilk şekli ve kısa süren uygulamasına göre Mebusan Meclisi, aksi kararlaştırılmadıkça açık olarak görüşmeler yapabilen, kanun teklif ve görüşme yetkileri oldukça sınırlı bir meclisti. Mebusların kanun teklifi yetkileri kendi görev alanlarıyla sınırlıydı. Ayrıca görüşülecek kanun teklifleri için padişahtan izin almak gerekiyordu. Dört yıl için seçilen üyeler, her elli bin Osmanlı erkek vatandaş için bir kişi olmak üzere yüz otuz kişilik bir meclis teşkil etmişlerdir. Siyasi sebepler yüzünden ilk seçim, meclisin bir an önce toplanabilmesi için Talimat-ı muvakkate adı verilen geçici bir düzenlemeyle yapıldı. Meclis-i Meb'usan yetki ve etki alanının sınırlı olmasına rağmen siyasi bakımdan önemli sayılabilecek işler yapmıştır. Sultan II. Abdülhamit'in 1877 yılında Meclis-i Meb'usan'ı dağıtmasıyla 30 yıldan fazla meclis toplanamamıştır. 1908 yılında Kanun-ı Esasi'nin yürürlüğe konmasıyla seçimler yapılmış ve Meb'usan Meclisi yeniden çalışmaya başlamıştır.