Eski mitolojinin en ünlü kahramanı. Yunanlılar «Herakles», Romalılar «Herkül» derdi. Efsaneye göre Herkül tanrılar kralı Zeus (Jüpiter) ile bir basit ölümlünün oğludur. Çok küçüklüğünden beri olağanüstü gücüyle ve soğukkanlılığıyla çevresini şaşırtmıştır: henüz beşikteyken tanrıça Hera'nın onu öldürmek için yanıbaşına bıraktığı iki yılanı elleriyle boğmuştu.

Çeşitli serüvenlerden sonra Thebai kralının kızı Megara ile evlendi. Ama günün birinde, bir çılgınlık nöbeti geçirerek karısını da, çocuklarını da öldürdü. Bu cinayetinden dolayı tanrılar onu, on iki iş (başarı) yapmağa mahkûm ettiler.

Herkül'ün Yaptığı İşler

Bir gürz ve bir yay ile efsane hayvanlarını yendi: Nemea vadisine dehşet salan bir aslanı, dokuz tane zehirli yılan başı bulunan Lerne hidrasını, tam bir yıl süreyle kovaladığı Keryneia geyiğini, Erymanthos yabandomuzunu, Stymphalos Gölü'nün kuşları olan, tunç gagalı ve pençeli kocaman kartalları, Minos'un Girit boğasını, köpek Kerberos'u öldürdü.

Augeias'ın kocaman ahırlarını temizlemek, tiran Diomedes'i öldürmek, Amazon Hippolyte'in kemerini ele geçirmek, Hesperis'lerin bahçesindeki altın elmaları toplamak, dev Geryon'un sürülerindeki öküzleri yakalamak da hep ona düşen işlerdi. Yunanlılar ona daha birçok yiğitlikler atfettiler: Kentauroslarla dövüşmüş, dev Atlas'ı kurtarmak için göğü omuzlarında kaldırmış, Kalpe ve Abila dağlarını birbirinden ayırmıştır (Herkül sütunları, Cebelitarık Boğazı'nı meydana getirir).

Ama ikinci karısı Deianeira Herkül'ün çapkınlıklarını kıskanarak ona, zehirli bir iksire batırılmış elbise giydirdi; bu korkunç ıstıraptan kurtulmak için de Herkül, kendini bir odun ateşinin alevleri arasına fırlattı. Zeus onu Olympos Dağı'na aldı.

«Herkül gibi» deyiminden de anlaşıldığı gibi güçlülük simgesi olan Herkül, çağlar boyunca ressamlara ve heykeltıraşlara konu olmuştur.

«Antaios'un Nefesini Kesen Herkül». Antonio del Pollaiolo'nun eseri. Uffizi Müzesi, Floransa. Herkül, Antaios adlı bu devi üç kere altetmiş, ama bu kanlı canavar toprağa değer değmez yeniden canlanmıştır. Bu mucizeli gücün sırrını çözen Herkül, rakibinin ayaklarını yerden keserek onu boğmayı akıl edecektir.