Olağanüstü durum ve özellikle savaş sebebiyle alınan vergi.

Osmanlılar tarafından ilk defa hangi tarihte ortaya çıkarıldığı bilinmemekle beraber Sultan Fatih Mehmed devrine ait kayıtlarda bu vergiye rastlanmaktadır.

Başlangıçta "Hudus-i avarız" denilen bu vergi daha sonraları "Avarız-ı divaniyye" adıyla örfi vergiler araşma girmiştir. Buna "Avarız akçesi" de denirdi.

Lütfî Paşa, "Asafname" adlı eserinde avarızın, dört-beş yılda bir, para olarak alınan bir vergi olduğunu yazmaktadır. Bu vergi XVI. yüzyıl ortalarında orduya alınacak peksimet bedeli olmak üzere adam başına yirmi akçe olarak tesbit edilmişti. Ayarız, ihtiyaca göre çeşitli olduğu için avarız haneleri denilen vergi birliklerini gösterir bir defter hazırlanır, vilayetlerdeki kadılara yollanırdı.

Avarız vergisi Tanzimat'tan bir süre sonra kaldırılmıştır.