- 23 Nisan 1920’de açılan ilk TBMM’de siyasi partiler yoktur. Bütün vekiller Misak-ı Milli’yi gerçek­leştirme fikri etrafında birleşmişti.  

- İlk anayasa ha­zırlanırken; mecliste  Tesanüt,  İstiklal, Islahat ve Halk Zümresi gibi gruplar oluştu. Mustafa Kemal bu zor durumun aşılabilmesi için meclis de 1. Grup da denilen Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu kurdu.  

- Mustafa Kemal, yapacağı işleri bu grupla beraber yapmaya çalıştı. Bu grubun karşı­sında olanla­rın tümüne birden 2. Grup ya da  Mu­hafaza-i Mu­kaddesat Grubu dendi.

- Lozan görüşmelerinin olduğu dönemde, devletin yönetim şekli ve barıştan sonra izlenecek iç siyaset konusunda mecliste görüş ayrılıkları ortaya çıktı. Bu durum karşısında meclis, 1 Nisan 1923’de se­çimlerin yeniden yapılarak meclisin yenilenmesi kararını alarak dağıldı.

- Mustafa Kemal yeni meclis için yapılan seçimlere inkılâpçı kişilerin aday olmasını sağladı. 

- Seçimler, 23 Nisan 1923’de yapıldı ve II. Meclis 11 Ağustos 1923’de çalışmaya başladı. Lozan Antlaşması’nın onaylanması, Ankara’nın başkent ilan edilmesi ve cumhuriyetin ilan edilmesi gibi birçok iş II. Meclis tarafından yapıldı. 

- 1923.1927 arasındaki büyük inkılâpları yaptığından dolayı II. Meclise inkılâpçı meclis de denilir.  

 

Cumhuriyet Halk Fırkası

- Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu, 9 Eylül 1923’de Halk Fırkası’na dönüştü. Mustafa Kemal, gerçekleştirmeyi düşündüğü inkılâpları parti programına koymuş ve bu partiyi her hangi bir toplumsal sınıfın değil; bütün halkın partisi yap­maya çalışmıştır. Mustafa Kemal bu şekilde inkılâpları halka mal etmek istiyordu.

- Halk Fırkası, 1924’de Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF);  

- 1935’de ise Cumhuriyet Halk Partisi adını almıştır. Bu partinin başkanlığını ve cumhurbaşkanlığını 1938’e kadar Mustafa Kemal yürüttü.  

- 1938 ile 1950 arasında İsmet İnönü, CHP’nin başkanlığını yürüttü. Parti, 1980’de kapatıldı. 

- CHF, devletçilik ilkesini benimsemiş olmasından dolayı kendisinden sonra kurulan partilerden ayrılır.

Açıklama:  

- Halkın istek ve şikâyetlerinin meclise daha iyi yansıması için çok partili hayat denendi. Fakat gerek halk buna hazır olmadı­ğından gerekse inkılâplar tam olarak oturmadığından dolayı çok partili hayatın uygulanması sonraya bırakıldı.

- Tek Parti Sistemi, hükümetin denetlenmesini ve eleştirilmesini güçlendirmekteydi.

 

Terakkiperver (İlerici) Cumhuriyet Fırkası

- Milletvekilleri arasında saltanatın kaldırılması, halifeliğin kaldırılması ve cumhuriyetin ilanı sonu­cunda görüş ayrılıkları ortaya çıktı. 

- Halk Fırkası içinde en fazla karşı çıkılan konular devletçilik ve inkılâpçılık oldu. 

- Görüş ayrılıklarının giderek art­ması sonucunda Cumhuriyet Halk Fırkası’ndan ayrılan milletvekilleri ile ordudaki görevlerinden ayrılan milletvekilleri, 17 Kasım 1924’de Terakkiperver Cumhuriyet Fırka­sı’nı kurdular.  

- Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy ve Adnan Adıvar partinin ileri ge­lenleridir.

- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, devletçilik ile inkılâpların hızlı ve köktenci olmasına karşıydı. 

- Ekonomide liberalizmi benimsi­yordu.

- Partinin dini inançlara saygılı olduğunu slogan haline getirmesi, eski düzeni isteyenleri bu partide topladı.  

- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Şeyh Sait İsyanı sonucunda Bakanlar Kurulu kara­rıyla kapatıldı.

 

Açıklama:

- TCF ilk muhalefet partisidir.

- Rejimin yeniliğinden dolayı bu partinin kurul­ması acelecilik­tir.

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Popüler Sayfalar:
Coğrafya Sitesi Matematik Sorusu Türkçe Sitesi