♦ Orta Asya'da kurulan ilk Türk devleti Hunlar
♦ Baykal gölü Orhun ve Selenga ırmaklarının bulunduğu coğrafyada siyasal varlık gösteren Hunlar tarafından kurulmuştur.

Teoman (Tuman) Dönemi (MÖ 220 - 209)

♦ Asya Hun Devleti'nin bilinen ilk hükümdarı Teoman'dır.
♦ Teoman zamanında, Çinliler, Yüeçiler ve Tunguzlarla savaşlar yapılmış, Çin'in bir kısmı ele geçirilmiştir.

Mete Dönemi (Mao-dun) (MÖ 209 - 174)

♦ Teoman'ın oğlu olan Mete, babasına karşı giriştiği iktidar mücadelesini kazanarak Hun Devleti'nin başına geçti.
♦ Cesareti ve teşkilatçı lığı sayesinde kısa sürede ülke sınırlarını genişlettti.
♦ Mete, Moğolları, Yüeçileri ve Tunguzları itaat altına aldı.
♦ Mete, Çin'i ülkesi için büyük bir tehlike olarak gördüğünden sık sık Çin'e seferler düzenlemiş ve büyük baskı kurmuştur.
♦ Çinliler, bu baskıdan kurtulmak için Hunlarla antlaşma yapmışlardır. Çin, kuzeydeki bozkırları Hunlara vermeyi ve yıllık vergi ödemeyi kabul etmiştir.
♦ Mete, Çin'i tamamen topraklarına katabilecekken bu yolu tercih etmemiştir. Hunların, kalabalık Çin toplumundan kültürel olarak etkilenip benliklerini kaybetmelerinden çekinmiştir.
♦ Mete zamanında Çin ile İpek Yolu sebebiyle ticaret anlaşmaları yapılmış, kimi zaman siyâsi ve askeri olarak karşı karşıya gelinmiştir.
♦ Mete zamanında Hunlar, en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Mete'nin kurduğu devlet teşkilatı daha sonra kurulacak olan Türk devletlerine örnek olmuştur.

Ikili Sistem

♦ Mete, imparatorluğu kolay yönetmek için "ikili sistem" denilen bir teşkilat kurdu. Bu teşkilatta merkezde hakan, doğuda veliaht batıda ise hanedandan biri görev yapmıştır.
♦ Mete'nin MÖ 174'te ölümünden sonra yerine oğlu Ki-ok geçmiştir.
♦ Ki-ok, babasının politikalarını devam ettirmiştir.
♦ Çinli bir prensesle evlenerek Çin ile akrabalık kurmaya çalışmıştır.

Hunlara Karşı Çin Politikası

♦ Çin prenseslerini Hun hakanlarıyla evlendirerek, prensesle birlikte pek çok hizmetkâr gönderdiler. Bu hizmetkarlar, casusluk yaparak Türkler hakkında bilgiler topladılar.
♦ Türk beylerini hediyelerle ve ekonomik yardımlarla kendilerine bağlamaya çalıştılar.
♦ Hediyeleri ve ekonomik yardımları birden keserek Türkleri itaat altına almaya çalıştılar.
♦ Türk beylerini birbirlerine karşı kışkırtarak, devletin parçalanmasına sebep oldular.
♦ Hun saldırılarından yılan Çin, bu sızmaları önleyebilmek için büyük bir duvar örmüştür. Binlerce kilometre uzunluğundaki bu duvara Çin Seddi denir.
♦ Ki-ok'tan sonra başa geçen hakanlar, Çin entrikalarıyla uğraşmak zorunda kalmışlardır.
♦ Hun Devleti, bütünlüğünü koruyamamış, ülke, batı ve güney olmak üzere ikiye ayrılmıştır (MÖ 58).
♦ Batı Hunları, Çin idaresine girerken, Güney Hunları da kuzey ve güney olarak ikiye ayrılmış (MÖ 48), kuzeyde olanlar Siyenpiler, güneyde olanlar da Çinliler tarafından yı kı Imışlardır.
♦ Asya Hun Devleti'nin parçalanmasıyla Hunlar, Çin idaresinde kaldılarsa da milli benliklerini korumuşlardır.
♦ Zamanla bir kısım Hunlar, kuzeye çekilerek bağımsız topluluklar halinde yaşamış, bir kısmı da batıya göç ederek Kavimler Göçü'ne sebep olmuşlardır.
♦ Asya Hun Devleti'nin yıkılmasından sonra, Çin, Asya'nın en güçlü devleti durumuna gelmiştir.
♦ Çin'in kuzeyinde Tabgaçlar, İran'da Sasaniler, Asya'da Orhun ve Selenga ırmakları arasında Avarlar, Maveraünnehir'de de Akhun Devleti ortaya çıkmıştır.

Yapılan Yorumlar

kader
kader10 Nisan 2016

çok sağ olun

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Coğrafya Sitesi Matematik Sorusu Türkçe Sitesi