Osmanlı sınırları içinde yaşayan Müslüman olmayan tebadan can ve mal güvenliği sağlamak amacıyla alınan verginin adıdır. Yani fethedilen arazi üzerinde yaşayan Müslüman olmayan tebadan kolektif olarak alınır. Bu verginin kaynağı Müslüman Araplardır. Araplar ele geçirdikleri topraklarda idare sistemini değiştirmez, halktan cizye adı altında vergi alırlardı. Ödeme sorumluluğu akıl ve bedence sağlam ve ödemek kudretine haiz ve yetişkin erkeklerdir. Kadın ve çocuklar ile ihtiyar erkekler, savaşa gitmekle mükellef olmadıkları için, cizyeden muaf tutulurlardı. Körler, sakatlar içinde cizye ödeyenler yalnızca servet sahipleri idi. Fakirler ve dilenciler cizye ödemezlerdi. Yoksul rahipler de cizye ödemezken, zengin manastırlarda görev yapan rahipler ve baş rahipler cizye öderlerdi. Esirler de bu vergiden muaftı. Cizye nakden ödenirdi. Bazen eşya ile de ödenebilirdi. Cizyesini ödemeyenlere hapis cezası verilirdi. Osmanlı Devleti'nde cizye, Kırım Savaşı'na kadar yürürlükte kaldı. 10 Mayıs 1855 tarihli kanun ile dini bir vergi olan cizye kaldırıldı. Yerine askerlik hizmetinde muafiyet vergisi kabul edildi. Bu vergi de Hıristiyanların bilfiil askerlik hizmetine tabi tutuldukları 1908 tarihinde (II. Meşrutiyet) tamamen kaldırıldı ve Hıristiyanlar da her Müslüman Türk gibi askere alındılar. Adam başına ödenen cizye 1 dinardı.