Mezopotamya, Fırat ile Dicle nehirleri arasında kalan bölgeye verilen isimdir. Bu bölgenin özelliği Ön Asya’da ilk uygarlıkların oluştuğu yer olmasıdır. Burada bir çok uygarlık kurulmuştur. Bu uygarlıkların kalıntıları yüksek bir kültüre sahip olduklarını göstermektedir.

Bölgedeki ilk ve en önemli uygarlık Sümerlerdir. Sümerler yüksek bir kültüre sahiptiler. Tarıma önem vermişler ve birçok ilki gerçekleştirmişlerdir. İlk yazıyı ve ilk kanunları Sümerler yapmışlardır. Matematik ve geometri ile ilk defa ilgilenmişlerdir.

Mezopotamya’da taş bulunmadığından Sümerler evlerini kerpiç tuğlalardan yapmışlardır. (Kerpiç Tuğla: killi toprağın suyla karıştırılıp şekillendirilerek güneşte kurutulmasıyla elde edilir.)

Sümerlerin Ur, Uruk gibi birçok şehirleri vardır. Şehirlerin etrafının kalın duvarlarla çevirirlerdi. Şehirlerinde saraylar, tapınaklar yaparlardı. Tapınakların en ünlüleri zigurat adı verilenlerdir. Ziguratlar yukarıya doğru daralarak yükselen bir kule gibidir. En tepesine merdivenlerle ulaşılırdı. Burada tanrılar için törenler yapılır ve hediyeler verilirdi. Sümerler tanrıların kendilerine çeşitli mesajlar gönderdiğini ve bunları anlamak için yıldızlara bakmak gerektiğine inanırlardı.

Tanrıların Mezopotamya kültüründe önemli bir yeri vardır. Anu (Gök Tanrısı) Enlil (Yer Tanrısı), Enki (Okyanus Tanrısı) isimli büyük tanrıları vardı. Sümerler dünyada her şeyi tanrıların yönettiğine inanırlardı. Tanrıların emirlerini insanlara rahiplerin aktardığına inanıldığı için Sümerleri uzun süre din adamları yönetmiştir.

Sümerlerin Gılgamış efsanesi edebiyat tarihinde en eski efsanesidir. Bu efsanede bir Sümer kralı olan Gılgamış’ın hayatı anlatılır. Çok sevdiği arkadaşını kaybettikten sonra ölümden korkan Gılgamış ölümsüzlüğün sırrını bulmaya çalışır. Bir çok maceralar yaşadıktan sonra Güneş Tanrı ona hayatın sırrının ölümsüzlük değil, sahip olduğun hayatı en güzel biçimde değerlendirmek olduğunu söyler. 

Sümerler bir çok heykel yapmışlardır. Bunların içinde özellikle tanrıların, kralların ve önemli kişilerin heykelleri vardır. Heykellerin çoğunluğunda ellerini göğsünün üzerine kavuşturmuş, tüylü bir elbise giymiştir. Heykellerin yanısıra çok kabartmalar yapılmış eserler de karşımıza çıkmaktadır. Bu kabartmalarda Sümerlerin günlük hayatta yaptıkları ile ilgili bilgiler almaktayız. Kabartmalarda savaşlar, dinsel törenler, bayramlar gibi konular ele alınmıştır. İnsan figürleri göğüs önden; baş, kollar ve bacaklar yandan olacak şekilde yapılmıştır.